Tο συγκλονιστικό έργο της Faith Ringgold που «κατατρόπωσε» τον Πικάσο

Η καλλιτέχνις, που πέθανε σε ηλικία 93 ετών, πέρασε τη ζωή της παλεύοντας με την κυριαρχία των λευκών ανδρών, στην τέχνη και όχι μόνο. Το έργο της έβαλε στο προσκήνιο τις εμπειρίες των Μαύρων Αμερικανών με μια ακατέργαστη και αξέχαστη δύναμη.

Όταν το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης άνοιξε ξανά το 2019 ύστερα από μια ριζοσπαστική παρέμβαση, η πιο εντυπωσιακή έκθεση του τοποθέτησε τη σειρά American People της Faith Ringgold «#20: Die» απέναντι στις Δεσποινίδες της Αβινιόν (Demoiselles d’Avignon) του Πικάσο. Για χρόνια, το MoMA είχε επικριθεί για τη συγκλονιστική ανισορροπία των φύλων και την έλλειψη διαφορετικότητας.

Η Ringgold ήταν μεταξύ των φεμινιστών που διαμαρτυρήθηκαν για το μουσείο στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Η μόνιμη έκθεση του μουσείου αφηγήθηκε μια ιστορία μοντέρνας τέχνης που έμοιαζε ως μια διαδοχική εξέλιξη που καθοδηγείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το έργο λευκών ανδρών. Το 2019, αυτό άρχισε να αλλάζει.

Ζωγραφισμένα με διαφορά 60 ετών – του Πικάσο ολοκληρώθηκε το 1907, της Ringgold το 1967 – ο συνδυασμός του Die και του Les Demoiselles προσκάλεσαν ένα διαφορετικό είδος αφήγησης, ένα που αναγνώριζε το χρέος επιρροής που όφειλε ο Πικάσο στην αφρικανική τέχνη, την επιρροή που άσκησε με τη σειρά του σε πολλές γενιές καλλιτεχνών και ακολούθησε η πλούσια πολυπλοκότητα που θα μπορούσε να προκύψει από την αναγνώριση της ιστορίας της τέχνης.

Το Die είναι ένα συγκλονιστικό τεράστιο ταμπλό τραυματισμένων, αιματοβαμμένων μορφών που μπερδεύονται, τσακίζονται και πιάνονται η μία από την άλλη. Ζωγραφίστηκε μετά το «μακρύ, καυτό καλοκαίρι» του 1967, όταν οι φυλετικές εντάσεις υποκίνησαν βίαιες συγκρούσεις πολιτών και αστυνομίας στο Νιούαρκ, στο Κέιμπριτζ (Μέριλαντ), στο Ντιτρόιτ και αλλού.

Αρσενικό και θηλυκό, μαύρο και άσπρο, οι φιγούρες στον πίνακα της Ringgold είναι φρενήρεις, τρομοκρατημένες και προφανώς παγιδευμένες σε ένα μοτίβο συνεχιζόμενης αιματοχυσίας. Θα μπορούσε ο Die να συγκρατήσει ένα από τα μεγαλύτερα έργα του Πικάσο; «Οι παραδοσιακοί του MoMA», έγραψε ο Holland Cotter στους New York Times, «αποκαλούν το “ζευγάρωμα” ιερόσυλο. Εγώ το αποκαλώ άγγιγμα επιμελητικής ιδιοφυΐας».