Valia Calda: Όταν η ηπειρώτικη παράδοση συναντά την avant-garde jazz στην Τεχνόπολη

Με ήχο που ενώνει την ελληνική δημοτική μουσική με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό και την ψυχεδέλεια, το διεθνές σχήμα Valia Calda επιστρέφει στην Αθήνα για να κλείσει την πρώτη βραδιά του 24ου Athens Jazz Festival, στις 26 Μαΐου 2025. To CNN Greece μίλησε με το συγκρότημα και οι Valia Calda μας έλυσαν πολλές από τις απορίες που είχαμε για την ιστορία και τον ήχο τους.

Το 24ο Athens Jazz Festival ανοίγει την αυλαία του τη Δευτέρα 26 Μαΐου 2025 στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, με την ελληνική συμμετοχή των Valia Calda να κλείνει τη βραδιά στις 23:00. Το συγκρότημα, που ιδρύθηκε το 2013 στο Λονδίνο από τους αδελφούς Νίκο και Θοδωρή Ζιάρκα, έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση για τον πειραματικό του ήχο που συνδυάζει την ηπειρώτικη παράδοση με την ψυχεδελική τζαζ, την punk αισθητική και τους ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς.

Με το δεύτερο άλμπουμ τους, Homeland (2023), οι Valia Calda εξερευνούν τις έννοιες της πατρίδας και της μετανάστευσης, αντλώντας έμπνευση από τα δημοτικά τραγούδια της ελληνικής διασποράς.

Η μουσική τους χαρακτηρίζεται από δυναμικές συνθέσεις και συναισθηματική ένταση, ενώ έχουν εμφανιστεί σε σημαντικά μουσικά φεστιβάλ και ραδιοφωνικούς σταθμούς διεθνώς.

Στο πλαίσιο του Athens Jazz Festival, οι Valia Calda θα παρουσιάσουν ένα μοναδικό πρόγραμμα που συνδυάζει παραδοσιακά ελληνικά στοιχεία με σύγχρονη τζαζ, προσφέροντας στο κοινό μια αξέχαστη μουσική εμπειρία.

Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες πρόγραμμα του φεστιβάλ, επισκεφτείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Athens Jazz Festival.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη με τους Valia Calda:

Πόσο καιρό παίζετε μαζί και ποιος ήταν ο λόγος που επιλέξατε να παίξετε αυτό το είδος μουσικής;

Valia Calda: Η μπάντα ξεκίνησε τις πρώτες πρόβες στο τέλος του 2012, και μέχρι την άνοιξη του 2013 είχαμε ηχογραφήσει το πρώτο μας ΕΡ. Παίζουμε μαζί 12 χρόνια και έχουμε χτίσει σχέσεις αδελφικές που μας βοηθάνε να εξελισσόμαστε σαν μπάντα και να διατηρούμε μια φρέσκια ματιά πάνω σε αυτό που κάνουμε.. Αυτό το είδος μουσικής που παίζουμε είναι ένα κράμα από όλα αυτά που συναντήσαμε μεγαλώνοντας με την παραδοσιακή μουσική και αργότερα “κολυμπώντας” στην τζαζ σκηνή του Λονδίνου.

Δεν ήταν ακριβώς μια συνειδητή επιλογή – ότι αυτήν την μουσική θέλουμε να κάνουμε με αυτά τα συγκεκριμένα στοιχεία, ήταν περισσότερο κάτι που αντιπροσωπεύει ακριβώς εμάς σαν καλλιτέχνες. Η παραδοσιακή μουσική υπήρχε σαν βίωμα από τα πανηγύρια της Καρπάθου, η τζαζ έγινε καθημερινότητα στο Λονδίνο, και δεν κάναμε κάποια προσπάθεια να την “εμπλουτίσουμε” ούτε να διασκεδάσουμε κάτι. Ήταν περισσότερο μια διαδικασία στην οποία αφεθήκαμε, ψάχνοντας να δει ο καθένας από εμάς τι είναι αυτό που θα προκύψει μέσα από αυτή την ζύμωση.

Ακούτε άλλα είδη μουσικής; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας δίσκοι τον τελευταίο καιρό;

Valia Calda: Αγαπημένοι δίσκοι συνεχίζουν να μπαίνουν στις λίστες και στα ράφια, μιας και το ψάξιμο δεν σταματάει. Noise, post-punk, αραβικά, drone metal κ.α. Όλα τα μέλη της μπάντας διαλέξαμε μερικούς από τους αγαπημένους δίσκους των τελευταίων μηνών:

Beth Gibbons – Lives Outgrown
Arooj Aftab – Vulture Prince
Jimi Hendrix – Band Of Gypsys
Alabaster DePlume – A Blade because a blade is whole
Moor Mother – The Great Bailout
Nadah El Shazly – Ahwar
Keith Jarrett – The Survivor’s Suite
Sunn O))) & Nurse With Wound – The Iron Soul Of Nothing
Mark Ernestus’ Ndagga Rhythm Force – Yermande
Ambrose Akinmusire – A rift in Decorum: Live at the Village Vanguard
Xylouris White – Mother

Ποιες είναι οι επιρροές σας;

Valia Calda: Οι επιρροές μας ξεκινούν από την μουσική της Καρπάθου, και της Ηπείρου που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο σε βιωματικό επίπεδο. Αργότερα ο ψυχεδελικός κόσμος του Hendrix, των Doors, και το Αγγλικό punk μας διαμόρφωσαν και απελευθέρωσαν. Μετά από αυτό ξεκίνησε η γνωριμία με την τζαζ όπου πολύ σημαντικοί για εμάς ήταν οι John Coltrane, Charles Mingus, Keith Jarrett, Bill Frisell, ο Nels Cline. Άλλες πολύ σημαντικές επιρροές που ξεπερνούν το ηχητικό αλλά είναι πολύ σημαντικές για την αισθητική μας γενικότερα είναι οι Μίλτος Σαχτούρης, James Baldwin, Αγγελόπουλος, Ταρκόφσκι, Saul Williams.

Τι το ιδιαίτερο έχει το ελληνικό κοινό;

Valia Calda: Το ελληνικό κοινό παρατηρώ ότι έχει όρεξη να ανακαλύψει μουσική και ίσως περισσότερη δίψα από τις “καλομαθημένες δυτικές κοινωνίες” που τα πράγματα στις μεγάλες πρωτεύουσες κυκλοφορούν ευκολότερα.
Στην Ελλάδα ο κόσμος πηγαίνει συχνά σε συναυλίες και είναι πολύ πιο εξωστρεφής από τους βόρειους Ευρωπαίους. Στις περιοδείες μας έχουμε παρατηρήσει έντονη διαφορά με το κοινό των Βαλκανίων γενικά, ότι αναζητούν την σύνδεση με την μουσική και την επαφή με τους καλλιτέχνες. Υπάρχει όρεξη για κουβέντα, για παρέα και ψάχνονται να μάθουν τι συμβαίνει εκτός. Για εμάς παίζει πολύ σημαντικό ρόλο η άμεση επαφή με τον κόσμο μετά τις συναυλίες οπότε δεν υπάρχει χειρότερο σενάριο από το να τελειώνεις το παίξιμο και να εξαφανίζεται το κοινό.
Φυσικά, όλα αυτά εξαρτώνται από τους χώρους στους οποίους εμφανίζεσαι και από τον κύκλο των ανθρώπων με τους οποίους συναναστρέφεσαι.

Είναι κουραστικό να πηγαίνεις περιοδεία;

Valia Calda: Σίγουρα το κουραστικό κομμάτι των περιοδειών είναι το ταξίδι — να ξεκινάς ξημερώματα για το αεροδρόμιο για συνεχόμενες μέρες, το άγχος του να ταξιδεύεις με όργανα και εξοπλισμό από πτήση σε πτήση, και να βρίσκεσαι σε έναν συνεχή αγώνα με τις αεροπορικές. Συνηθίζεις σε έναν ρυθμό που είναι ασταμάτητος· είσαι συνέχεια με κόσμο και δεν υπάρχει πάντα πολύς προσωπικός χρόνος.
Επίσης, υπάρχει και ένα οργανωτικό κομμάτι πίσω από κάθε περιοδεία, το οποίο είναι αρκετά εξαντλητικό — ειδικά για μπάντες όπως εμάς, που είμαστε εντελώς αυτοοργανωμένοι και ανεξάρτητοι, δουλεύοντας μέσα σε μια πολύ δική μας κοινότητα.
Αλλά όλο το υπόλοιπο είναι τόσο αναζωογονητικό που εξισορροπεί την κούραση. Προσπαθούμε να προσεγγίζουμε κάθε μας εμφάνιση ξεχωριστά, αφήνοντας χώρο να συμβούν νέα πράγματα πάνω στη σκηνή. Ακόμα και όταν παίζουμε το ίδιο υλικό κάθε μέρα, μας δίνεται η ευκαιρία να πειραματιστούμε με καινούργιες ιδέες.

Πόσο δύσκολο είναι να ζεις από τη μουσική σου στην Ελλάδα του σήμερα;

Valia Calda: Δεν ξέρω κατά πόσο η δική μου εμπειρία μπορεί να είναι αντιπροσωπευτική για έναν μουσικό στην Ελλάδα. Λόγω ότι συνεργάζομαι με αρκετά σχήματα που περιοδεύουν στην υπόλοιπη Ευρώπη ή εκτός συχνά, και λίγα από αυτά τα σχήματα έχουν ως βάση την Ελλάδα. Η επιβίωση από την μουσική εξαρτάται από πολλούς παράγοντες προφανώς. Είναι τελείως διαφορετικό για έναν μουσικό που π.χ παίζει μουσική σε γάμους και έναν μουσικό που παίζει ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Ή έναν μουσικό σε λαϊκό πάλκο και κάποιον που το ταξικό του προνόμιο του/της επιτρέπει να δημιουργεί όποτε θέλει και όταν το έχει ανάγκη. Δεν κάνω σύγκριση και προφανώς δεν έχω πρόθεση να υποτιμήσω κάποια μουσική ιδιότητα, αλλά δίνω αυτό το παράδειγμα για να δείξω ότι η κάθε πραγματικότητα ορίζεται από την συνθήκη που την περιβάλλει. Συχνά δίνεται η εντύπωση ότι ένας μουσικός στο Λονδίνο έχει καλύτερη μοίρα από έναν μουσικό π.χ. στην Κροατία, η στην Ελλάδα, αυτό όμως έχει να κάνει με το καλλιτεχνικό και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Ένας καλλιτέχνης στην Αγγλία σίγουρα έχει περισσότερες ευκαιρίες να πάρει μια χρηματοδότηση για να υλοποιήσει το έργο του, αλλά όταν ζεις σε μια πόλη όπου η ακρίβεια και τα εξωφρενικά ενοίκια έχουν εκτοξευθεί, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Το άλλο θέμα βέβαια είναι η χώροι που παίζεται η μουσική, και θα έλεγα ότι υπάρχει μια γενική κρίση σε όλη την Ευρώπη με τους καλλιτεχνικούς χώρους. Στην Ελλάδα, στα υπόλοιπα Βαλκάνια, στην Τουρκία είναι πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα και αν αλλάξει αυτό πιστεύω θα επηρεάσει πολύ το βιοτικό επίπεδο των μουσικών.

Τι να περιμένουμε από το σετ σας στην Αθήνα;

Valia Calda: Έναν χρόνο μετά την τελευταία μας συναυλία στην Αθήνα (Απρίλη 24’) θα βρεθούμε πάλι με μεγάλη χαρά για το Athens Jazz. Θα παίξουμε υλικό από τον τελευταίο μας δίσκο, το Homeland, ενώ θα παίξουμε και ορισμένα κομμάτια από το Methexis. Σε κάθε μας συναυλία επιδιώκουμε να ισορροπήσουμε ανάμεσα στον ήχο του στούντιο και την αίσθηση ελευθερίας που επιδιώκουμε ως μπάντα στη σκηνή. Αφήνουμε χώρο στον αυτοσχεδιασμό, κι αυτό συχνά οδηγεί σε κάτι εντελώς καινούργιο που γεννιέται εκείνη τη στιγμή. Το κοινό του Athens Jazz μπορεί να περιμένει και κάποιες φρέσκες συνθέσεις, που παίζονται για πρώτη φορά.