Τι θα έλεγε η Ζάχα Χαντίντ για όσα δημιουργεί το γραφείο της 10 χρόνια μετά τον θάνατό της;

Έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία από τον θάνατο μιας εκ των διασημότερων και αμφιλεγόμενων αρχιτεκτόνων στην ιστορία. Ο λόγος για την Ζάχα Χαντίντ, την «βασίλισσα της καμπύλης», η οποία «άφησε» τον κόσμο αισθητικά φτωχότερο μετά τον θάνατό της τον Μάρτιο του 2016.

Ωστόσο, παρά την απουσία της, το στούντιό της συνεχίζει να πολλαπλασιάζει τα ίχνη της σχεδιάστριας ανά τον κόσμο με πιο πρόσφατο το παράδειγμα του νέου Μουσείου Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Σεντζέν της Κίνας.

Το brand «Ζάχα Χαντίντ»

Σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στην EL PAÍS, ο πρώην συνεργάτης της, ο Γερμανός Πάτρικ Σουμάχερ, ο οποίος αντικατέστησε την αγγλοϊρακινή αρχιτέκτονα στο «τιμόνι» του γραφείου, εξήγησε τις δυσκολίες -και ταυτόχρονα την αναγκαιότητα- να διατηρηθεί το όνομα του στούντιο συνδεδεμένο μαζί της. Η οικογένεια ήθελε το όνομα. Το γραφείο το χρειαζόταν για να συνδέεται με τη φήμη του. Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να εξηγήσει τη δυσκολία να αλλάξει και το ύφος του αρχιτεκτονικου brand.

Πώς να αποφασίσεις ποια θα ήταν η φυσική εξέλιξη μιας από τις πιο τολμηρές αρχιτεκτόνισσες του κόσμου χωρίς να μπορείς να τη συμβουλευτείς; Η πιο προσεκτική απάντηση μπορεί να είναι και η πιο φτωχή. Συνίσταται στην αποφυγή αυτής της απόφασης και στη διαιώνιση μιας τυπικής γλώσσας που δεν φαίνεται να βρίσκεται σε διάλογο με έναν πλανήτη που, μια δεκαετία αργότερα, θέτει άλλα ερωτήματα και έχει διαφορετικές ενεργειακές, κλιματικές, κοινωνικές και αστικές προτεραιότητες. Έτσι, πέρα από μια εντυπωσιακή πρόσοψη ή έναν εμβληματικό όγκο, τι απομένει από τα όρια που η Χαντίντ προσπαθούσε να σπάσει; Ήταν μόνο αισθητικά; Τεχνικά; Υλικά;

Κατά την τελευταία δεκαετία, το στούντιο της Χαντίντ φαίνεται να έχει πάρει μια απόφαση: την έλλειψη πρόθεσης να αλλάξει. Και αυτή η απόφαση να αυξηθεί η παραγωγή και να αλλάξουν ελάχιστα ως αντίδραση ενέχει κινδύνους.

Το παράδειγμα της Κίνας

Είναι αλήθεια ότι το νέο Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας, που εγκαινιάστηκε τον Μάιο στο Σεντζέν της Κίνας, φανερώνει μια ορισμένη ανάγκη για αλλαγή. Αλλά, ταυτόχρονα, προσπαθεί να διεκδικήσει την αισθητική που συνδέεται με τη Χαντίντ. Έτσι, από μακριά, το κτίριο θυμίζει τη γλυπτική και εικονική γλώσσα της αρχιτέκτονος και της ομάδας της. Όπως όλα τα έργα της, τιμά τον τόπο, έρχεται σε αντίθεση με την υπάρχουσα αρχιτεκτονική, φιλοδοξεί να αποκτήσει μνημειακό χαρακτήρα και γίνεται αυτόματα ένα έργο τέχνης.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, και σε αντίθεση με πολλά προηγούμενα έργα, το κτίριο γλυπτικής επιτρέπει στον εαυτό του να αγκαλιαστεί, δειλά, από τη φύση. Σαν να θέλει να ξεκινήσει διάλογο. Σαν να τραυλίζει, καταλαβαίνει ότι μια τέτοια απομονωμένη παρουσία δεν μπορεί να επιβληθεί.

Εδώ, ενάς σφαιρικός όγκος οπισθοχωρεί σε μια σειρά από βεράντες που βλέπουν στο πάρκο. Αυτοί οι εξωτερικοί χώροι επεκτείνουν τις αίθουσες του μουσείου, το κεντρικό αίθριο και ενισχύουν τον δημόσιο χώρο του κτιρίου, προσφέροντας θέα στην πόλη και φιλοξενώντας νέες μεθέδους κλιματισμού, οι οποίες επιδιώκουν να σταματήσουν το ηλιακό φως, να δροσίσουν και αερίσουν το κτίριο και να εξοικονομήσουν ενέργεια σε ένα υποτροπικό κλίμα όπως αυτό της Σεντζέν.

Είναι πράγματι ενεργειακά βιώσιμες οι νέες τεχνικές;

Πόσο βιώσιμη μπορεί να είναι μια πρόσοψη από ανοξείδωτο χάλυβα; Οι αρχιτέκτονες εξηγούν ότι τα πάνελ της πρόσοψης αερίζονται χάρη σε μια εσωτερική κοιλότητα. Το σύστημα επένδυσης ενσωματώνει φωτοβολταϊκά πάνελ στην οροφή. Και η τεχνολογία χρώματος INCO ελέγχει την οξείδωση αυτών των πάνελ με ένα σύστημα αυτοκαθαρισμού που βασίζεται στη νανοτεχνολογία.

Έτσι, αυτά τα χαλύβδινα πάνελ ποικίλλουν μεταξύ μπλε και σκούρου γκρι, επειδή το χρώμα αποκρίνεται από το φως του ήλιου. Το στούντιο εξηγεί ότι οι αλλαγές στην πρόσοψη προσδίδουν δυναμισμό στο κτίριο, αλλά ανταποκρίνονται επίσης σε ενεργειακά ζητήματα και στη φιλοδοξία να επιτευχθεί το πιο δύσκολο για την Κίνα πιστοποιητικό ενέργειας, το Green Builgind Evaluation Standard.

Το μουσείο έχει κατασκευαστεί με 389 τόνους ανακυκλωμένων υλικών, ανακυκλώνει το νερό και ανακτά το νερό της βροχής. «Το μουσείο θέλει να αποτελέσει τουριστικό προορισμό σε μια μητροπολιτική περιοχή με περισσότερους από 100 εκατομμύρια ανθρώπους», λένε οι αρχιτέκτονες. Εξηγούν επίσης ότι θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο χτίζουμε, κατασκευάζοντας ενεργειακά βιώσιμες αρχιτεκτονικές δημιουργίες.

Ωστόσο, είναι θεμιτό να αναρωτηθούμε όχι αν το στούντιο μπορεί να αλλάξει, αλλά μάλλον πόσο μπορεί να αλλάξει το brand «Χαντίντ» μέχρι να μην είναι πλέον «Χαντίντ». Το εμπορικό σήμα του γραφείου είναι αντιμέμτωπο με πομπώδεις καμπύλες και μεγάλους προϋπολογισμούς. Έτσι, προσβλέπει και άλλα μελλοντικά έργά – όπως το συγκρότημα κατοικιών στο νησί Al Marjan στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – έτοιμο να «παντρέψει» τις βεράντες με τις παραδοσιακές κλειστές προσόψεις της Χαντίντ.

Το αποτέλεσμα θυμίζει, αν και με ακριβό τρόπο, τις μεγάλες αστικές περιοχές στις ισπανικές ακτές. Τα Εμιράτα ελπίζουν να αυξήσουν τον πληθυσμό τους κατά 55% μέχρι το 2050. Αναμένουν επίσης να δέχονται 3,5 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Αυτά τα διαμερίσματα έχουν σχεδιαστεί γι’ αυτούς. Έχουν σχεδιαστεί από το στούντιο της αείμνηστης αρχιτέκτονος Ζάχα Χαντίντ, η οποία, ανοίγοντας τους όγκους των βεραντών, αρχίζει να εξαφανίζεται από τή δική της αρχιτεκτονική «σφραγίδα».

*Πηγή: EL PAÍS

ΠΗΓΗ

Ακολουθήστε το simpleradio.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις