Τι εστί ερωτική τέχνη; | in.gr

Αν σας ρωτούσαν ποιο είναι το αγαπημένο σας έργο που να επάγεται σε αυτό που ονομάζουμε «ερωτική τέχνη», σε ποιο θα αναφερόσασταν;

Στα αγάλματα της θέας Αφορδίτης, στον πίνακα του Ανρί Τουλούζ Λωτρέκ «In Bed, The Kiss», στο έργο του Νταλί «Ο μεγάλος αυνανιστής» ή μήπως στο «Φιλί» του Πικάσο;

Η πραγματικότητα είναι, ότι η ερωτική τέχνη έχει τόσες συνιστώσες που είναι δύσκολο να οριοθετηθεί και σε μεγάλο βαθμό να εξηγηθεί. Και σε αυτό έγκειται και η μαγεία της.

Το γεγονός ότι η κατηγορία αυτή είναι τόσο εύπλαστη, έγινε χρυσός στα χέρια της καλλιτέχνιδας και επιμελήτριας Μάρθα Έντελχαϊτ, η οποία αξιοποίησε την απεραντοσύνη της ερωτικής τέχνης στη νέα έκθεση «Erotic City», που εγκαινιάζεται στην Eric Firestone Gallery στη Νέα Υόρκη.

Εύπλαστο εγχείρημα

Η έκθεση, η οποία περιλαμβάνει περισσότερα από εξήντα έργα, από πίνακες ζωγραφικής έως γλυπτά και φωτογραφίες, φιλοξενεί αισθησιακές απολαύσεις που έχουν μεταφραστει σε τέχνη, ενώ παράλληλα φλερτάρει με το εξής παράδοξο: άλλα έργα περιλαμβάνουν μορφές ικανοποίησης που είναι σεξουαλικές ενώ άλλα απομακρύνονται από αυτό το μοτίβο. Ουσιαστικά, θα λέγαμε, ότι η έκθεση θέτει το ερώτημα «τι είναι ερωτική τέχνη», χωρίς απαραίτητα να θέλει να το απαντήσει.

«Η ρίζα της διάκρισης ερωτικής τέχνης/πορνογραφίας ήταν -τουλάχιστον σε αυτό το πλαίσιο- ταξική: ειδικότερα, η ανάγκη για μια ειδική κατηγορία μη εγκεκριμένων παράνομων εικόνων προέκυψε την ίδια στιγμή που η κουλτούρα των εντύπων άρχισε να απειλεί τα προνόμια της ελίτ»

Η Έντελχαϊτ μετά από μια μακρά και συναρπαστική καριέρα δημιουργίας έργων τέχνης, τώρα, στα 93 της χρόνια, εισχωρεί στον πλούσιο κόσμο της επιμέλειας.

Όπως διαβάζουμε στον Guardian, σε ένα άρθρο που υπογράφει η δημοσιογράφος Veronica Esposito, «Η συμμετοχή της στην Erotic City προέκυψε όταν συναντήθηκε με τον έμπορο τέχνης Έρικ Φάιρστοουν, ενώ ζούσε στη Σουηδία. ‘Ο Έρικ με βρήκε, κάτι που ήταν κάπως εκπληκτικό’, δήλωσε η ίδια. ‘Ήταν υπέροχο. Η ευκαιρία να επιμεληθώ την έκθεση ήταν ένα πραγματικό δώρο. Ήρθε πολύ απροσδόκητα’».

Η Έντελχαϊτ χρονολογεί τη δική της επαφή με την ερωτική τέχνη πίσω στο 1959 – εκείνη την εποχή της έδειξαν σε μια φίλη της το αντίγραφο ενός ιαπωνικού βιβλίου, το οποίο άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόταν για την ερωτική τέχνη. «Το πρώτο πράγμα που είδα ποτέ που ήταν πραγματικά ερωτικό ήταν αυτό το ιαπωνικό βιβλίο με μαξιλάρια», δήλωσε στην εφημερίδα. «Είχα ξετρελαθεί», συνέχισε.

Από την πλευρά της, η Έντελχαϊτ παρόλο που δεν ορίζει την ερωτική τέχνη, την εκλαμβάνει ως ένα εύπλαστο εγχείρημα που εξαρτάται από το περιβάλλον που το περικλείει. «Η ερωτική τέχνη είναι πολιτισμική, είναι πολιτική, είναι θρησκευτική, κάθε πολιτισμός και κάθε εποχή είχε διαφορετικούς κανόνες», δήλωσε στον Guardian.

Πορνογραφία ή ερωτική τέχνη;

Η καλλιτέχνις, ωστόσο, θεωρεί ότι υπάρχει μια μορφή, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ερωτική τέχνη, και αυτή δεν είναι άλλη από την πορνογραφία. Για την ίδια, η δεύτερη κατηγορία, είναι «ψυχρή, καταχρηστική, μη συναινετική, επώδυνη, ταπεινωτική, κακιά, εξευτελιστική», ενώ αντίθετα η ερωτική τέχνη είναι «μη βίαιη, συναινετική, ζεστή, φιλόξενη, μερικές φορές αστεία, πνευματώδης, διασκεδαστική».

Εδώ όμως, δημιουργείται ένα καίριο ερώτημα: σε τι διαφέρουν τα έργα που αποκαλούμε «τέχνη» με εκείνα που χαρακτηρίζουμε «πορνογραφία»; Από τις ερωτικές τοιχογραφίες της Πομπηίας, μέχρι τα αρχαιοελληνικά αγγεία και τα γλυπτά της Αναγέννησης, η καλλιτεχνική παράδοση θολώνει τα όρια μεταξύ των δύο.

Όπως έγραψε η A.W. Eaton, καθηγήτρια και αναπληρώτρια κοσμήτορας στο Κολέγιο Ελευθέρων Τεχνών και Επιστημών, στο «A Lady on the Street but a Freak in the Bed’: On the Distinction Between Erotic Art and Pornography», στο οποίο παρουσιάζει έναν τρόπο σκέψης σχετικά με τη διάκριση που βασίζεται σε ιστορικές εκτιμήσεις της τέχνης σχετικά με τη λειτουργία των ερωτικών εικόνων στην Ιταλία του 16ου αιώνα, «η ρίζα της διάκρισης ερωτικής τέχνης/πορνογραφίας ήταν -τουλάχιστον σε αυτό το πλαίσιο- ταξική: ειδικότερα, η ανάγκη για μια ειδική κατηγορία μη εγκεκριμένων παράνομων εικόνων προέκυψε την ίδια στιγμή που η κουλτούρα των εντύπων άρχισε να απειλεί τα προνόμια της ελίτ. Αυτό που έκανε μια ερωτική αναπαράσταση να ξεπεράσει τα όρια του αποδεκτού, προτείνω, δεν ήταν η ακραία λίμπιντο της αλλά, μάλλον, η ευρεία διαθεσιμότητά της και, ως εκ τούτου, η απειλή της για έναν από τους μηχανισμούς διατήρησης του ταξικού προνομίου».

Η  ερωτική τέχνη, δεν χωρά σε καλούπια: δυο εραστές που κοιμούνται μαζί σε ένα κρεβάτι χωρίς να υπάρχει επαφή, είναι ερωτική τέχνη, όπως και δύο σάτυροι του γλύπτη Αντρέα Ρίτσο οι οποίοι ακουμπούν ο ένας τον άλλον.

Αυτός, ίσως, να είναι και ο λόγος που τα όρια μεταξύ πορνογραφίας και ερωτικής τέχνης είναι θολά, αν κρίνουμε ότι έργα όπως το «Chair» του Άλεν Τζόουνς, το «Dinner Party» της Τζούντι Σικάγο και το «Tree» του Πολ Μακάρθι θεωρήθηκαν πορνό και τους ασκήθηκε έντονη κριτική.

Όσο ευέλικτη είναι η ερωτική τέχνη, αλλό τόσο θολά είναι και τα όρια της με την πορνογραφία. Βεβαίως, η Έντελχαϊτ τα διαχωρίζει ως κάτι πολυ συγκεκριμένο: τρυφερό – βάναυσο.

*Με πληροφορίες από: Guardian | Kεντρική φωτογραφία θέματος: Helen Beard | DYNAMO 

ΠΗΓΗ

Ακολουθήστε το simpleradio.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις