«Πόλεμος» Τραμπ κατά του παγκόσμιου σινεμά: Αγωνία στο Χόλιγουντ για το δασμό 100%

Αντιδράσεις από Χόλιγουντ, Καναδά και Ευρώπη για το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου να φορολογήσει με 100% κάθε ταινία που δεν γυρίζεται στις ΗΠΑ, με ειδικούς και δημιουργούς να μιλούν για ένα «ανεφάρμοστο και επικίνδυνο μέτρο».  

Η νέα εξαγγελία του Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με την οποία θα επιβληθεί δασμός 100% σε όλες τις ταινίες που παράγονται εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, προκαλεί αναταράξεις σε όλη τη βιομηχανία του κινηματογράφου, αλλά και ευρύτερα στην παγκόσμια εμπορική τάξη.

«Η κινηματογραφική μας βιομηχανία έχει κλαπεί από άλλες χώρες, σαν να παίρνεις καραμέλα από μωρό», έγραψε ο πρόεδρος στην πλατφόρμα του Truth Social, ενώ χαρακτήρισε τον κυβερνήτη της Καλιφόρνια «ανίκανο».

Ασαφές το μέτρο

Το μέτρο, όπως έχει παρουσιαστεί μέχρι στιγμής, δεν συνοδεύεται από σαφείς οδηγίες γύρω από την εφαρμογή του: δεν έχει διευκρινιστεί πότε θα τεθεί σε ισχύ, αν θα αφορά και ταινίες που κυκλοφορούν μέσω streaming πλατφορμών, ή πώς θα υπολογίζεται. Ωστόσο, ειδικοί της αγοράς και οικονομολόγοι ήδη εξετάζουν τι θα σήμαινε πρακτικά μια τέτοια απόφαση.

Κατ’ αρχάς, η επιβολή δασμών στον κινηματογράφο δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς τα δασμολόγια παραδοσιακά εφαρμόζονται σε προϊόντα και όχι σε υπηρεσίες.

Σήμερα, οι ταινίες λειτουργούν όλο και περισσότερο ως υπηρεσία, με τη διανομή τους να γίνεται ψηφιακά και με τις παραγωγές να αποτελούν πολυεθνικές συνεργασίες.

Έτσι, το να οριστεί τι θεωρείται «ξένη ταινία» είναι περίπλοκο. Για παράδειγμα, ποιο καθεστώς θα ισχύσει για μια ταινία που γυρίζεται στο Λονδίνο από αμερικανικό στούντιο με ευρωπαϊκό συνεργείο;

Πέρα από τον νομικό λαβύρινθο, οι δασμοί ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν τον τρόπο που λειτουργούν οι ίδιες οι παραγωγές.

Οι περισσότερες μεγάλες ταινίες των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια γυρίζονται στο εξωτερικό — σε χώρες όπως ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο — ώστε να επωφεληθούν από φορολογικά κίνητρα και χαμηλότερο κόστος.

Αν εφαρμοστεί το σχέδιο Τραμπ, οι παραγωγές θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στις ΗΠΑ, με συνέπεια να αυξηθεί δραστικά το κόστος τους. Το αυξημένο κόστος θα μετακυλιστεί τελικά στον θεατή, είτε στα εισιτήρια των κινηματογράφων είτε στις συνδρομές streaming.

Έρχονται εμπορικά αντίποινα;

Ταυτόχρονα, η πρόταση ανοίγει τον δρόμο για εμπορικά αντίποινα. Χώρες που φιλοξενούν αμερικανικές παραγωγές, όπως ο Καναδάς ή το Ηνωμένο Βασίλειο, θα μπορούσαν να αντιδράσουν με μέτρα που θα πλήξουν τα ίδια τα στούντιο του Χόλιγουντ. Το Εμπορικό Επιμελητήριο του Καναδά ήδη προειδοποίησε ότι τέτοιοι δασμοί θα αποδυναμώσουν και τις δύο οικονομίες και θα θέσουν σε κίνδυνο χιλιάδες θέσεις εργασίας της μεσαίας τάξης.

Οικονομολόγοι επισημαίνουν επίσης πως τέτοιες πολιτικές πλήττουν τη δημιουργικότητα και την ανταγωνιστικότητα.

Η πολυπλοκότητα των συμπαραγωγών, η εξάρτηση από παγκόσμιες αλυσίδες παραγωγής και το γεγονός ότι ο κινηματογράφος αποτελεί κατεξοχήν εργαλείο «μαλακής ισχύος» (soft power) των ΗΠΑ καθιστούν την πρόταση του Τραμπ αμφιλεγόμενη. Αντί να ενισχύσει την αμερικανική βιομηχανία, μπορεί να περιορίσει την ποικιλία και την ποιότητα του περιεχομένου που φτάνει στο κοινό.

Παρά τα ερωτήματα και τις αντιδράσεις, η εξαγγελία έχει ήδη τραβήξει τα βλέμματα. Ο Τραμπ δείχνει αποφασισμένος να χρησιμοποιήσει τον κινηματογράφο όχι μόνο ως βιομηχανία αλλά και ως πολιτικό εργαλείο. Το αν το σχέδιο θα υλοποιηθεί — και αν μπορεί να σταθεί νομικά και οικονομικά — μένει να φανεί.