Ποιος κατέστρεψε τα αγάλματα της Χατσεψούτ, μιας γυναίκας Φαραώ;

Τη δεκαετία του 1920, οι αρχαιολόγοι που έκαναν ανασκαφές στη νεκρόπολη του Ντέιρ ελ-Μπαχάρι, δυτικά του Νείλου της Αιγύπτου, βρήκαν πολλά κατεστραμμένα αγάλματα της βασίλισσας Χατσεψούτ. Για πολλά χρόνια, οι ερευνητές πίστευαν ότι τα αγάλματα αυτά καταστράφηκαν με δόλο από τον θετό γιο και διάδοχο της, τον Θουτμόζε Γ, μετά τον θάνατό της.

Αλλά τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity από τον Jun Yi Wong, ερευνητή Αιγυπτιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, τα σπασμένα αγάλματα μπορεί να ήταν κυρίως σύμφωνα με τις παραδόσεις της εποχής και όχι ένδειξη ασέβειας ή δυσαρέσκειας για τη βασιλεία της.

Η Χατσεψούτ ήρθε στην εξουσία γύρω στο 1479 π.Χ., κατά τη διάρκεια της 18ης Δυναστείας της Αιγύπτου, στην περίοδο του Νέου Βασιλείου (Η περίοδος της αρχαίας αιγυπτιακής ιστορίας μεταξύ του 16ου και 11ου αιώνα π.Χ που περιλαμβάνει τη Δέκατη όγδοη, Δέκατη ένατη, και Εικοστή Δυναστεία Φαραώ) υπήρξε βασίλισσα σύζυγος του Θουτμόζε Β’, του συζύγου της.

Όταν πέθανε ο Θουτμόζε Β΄, ο θρόνος πέρασε σε έναν γιο που είχε αποκτήσει με μια άλλη γυναίκα, τον Θουτμόζε Γ΄. Καθώς όμως ο Θουτμόζε Γ’ ήταν βρέφος εκείνη την εποχή, η Χατσεψούτ βασίλεψε στη θέση του. Σύμφωνα με τα έθιμα της εποχής, οι γυναίκες αποκλείονταν από τον τίτλο του φαραώ, αλλά το 1473 π.Χ., η Χατσεψούτ αυτοανακηρύχθηκε φαραώ – και ηγήθηκε της Αιγύπτου για πάνω από δύο δεκαετίες.

Οι μεταγενέστερες ζημιές

«Οι πρώτοι αρχαιολόγοι το ερμήνευσαν αυτό ως μια πράξη με κίνητρο την εκδίκηση και το μίσος- υπήρχε μια στερεοτυπική άποψη ότι πρέπει να ήταν κάποια μορφή κακής μητριάς του Θουτμόζε Γ’», λέει ο Wong στη Rachael O’Connor του Newsweek.

Ωστόσο, εξετάζοντας αρχειακό υλικό από τις ανασκαφές της δεκαετίας του 1920, ο Wong διαπίστωσε ότι οι ζημιές στα αγάλματα δεν χρονολογούνται μόνο από τη βασιλεία του Θουτμόζε Γ’. Ουσιαστικά, οι καταστροφές οριοθετούνται σε τρεις φάσεις: Κάποιες έγιναν από τον Θουτμόζε Γ’ και κάποιες έγιναν αργότερα, από ανθρώπους που είχαν ως στόχο να συλλέξουν το υλικό των αγαλμάτων.

«Μόλις αφαιρέσουμε όλες αυτές τις μεταγενέστερες ζημιές, διαπιστώνουμε ότι η καταστροφή που προκάλεσε ο Θουτμόζε Γ’ ήταν περιορισμένη και πολύ μεθοδική – τα αγάλματα σπάστηκαν σε συγκεκριμένα αδύναμα σημεία, σύμφωνα με αυτό που συχνά περιγράφεται ως “απενεργοποίηση” των αιγυπτιακών αγαλμάτων», λέει ο Wong στην εφημερίδα Art Newspaper. «Αυτό είναι αρκετά εκπληκτικό, διότι αντί να καθοδηγείται από μίσος και εχθρότητα (όπως είχε υποτεθεί προηγουμένως), η καταστροφή των αγαλμάτων της Χατσεψούτ φαίνεται ότι υποκινούνταν από πρακτικούς και τελετουργικούς λόγους».

Όπως λέει ο Wong στον Owen Jarus του Live Science, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι τα βασιλικά αγάλματα ήταν «ισχυρές και ίσως ακόμη και ζωντανές οντότητες». Οι άνθρωποι έκοβαν τα αγάλματα στα πιο αδύναμα σημεία τους, όπως ο λαιμός, η μέση και τα γόνατα, με σκοπό να «εξουδετερώσουν την εγγενή δύναμη των αγαλμάτων», γράφει ο Wong.

*Με πληροφορίες από: Smithsonian Magazine | Κεντρική φωτογραφία θέματος: © The Metropolitan Museum of Art, Department of Egyptian Art Archives / Antiquity Publications Ltd, Jun Yi Wong

ΠΗΓΗ

Ακολουθήστε το simpleradio.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις