Παιδί προκάλεσε φθορές σε πίνακα του Ρόθκο αξίας 50 εκατομμυρίων ευρώ στο Ρότερνταμ

Η εμβληματική σύνθεση του Μαρκ Ρόθκο, «Γκρι, Πορτοκαλί σε Βυσσινί, Νο. 8», υπέστη επιφανειακή φθορά στον χώρο αποθήκευσης του Μουσείου Boijmans Van Beuningen – Το έργο θεωρείται αποκαταστάσιμο.

Ένα παιδί προκάλεσε ζημιά σε πίνακα του Αμερικανού ζωγράφου Μαρκ Ρόθκο, εκτιμώμενης αξίας έως και 50 εκατομμυρίων ευρώ, στο Μουσείο Boijmans Van Beuningen στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας.

Ο πίνακας, με τίτλο Γκρι, Πορτοκαλί σε Βυσσινί, Νο. 8, υπέστη φθορά κατά τη διάρκεια μιας «στιγμής απροσεξίας», όπως ανέφερε εκπρόσωπος του μουσείου στο ολλανδικό μέσο Algemeen Dagblad (AD).

«Μικρές γρατζουνιές είναι ορατές στο κάτω μέρος του έργου, στην άβαφη στρώση χρώματος», δήλωσε εκπρόσωπος του μουσείου στο BBC, προσθέτοντας ότι η ζημιά είναι «επιφανειακή».

Το έργο του Ρόθκο εκτίθετο στον χώρο αποθήκευσης Depot, έναν δημόσια προσβάσιμο χώρο δίπλα στο κύριο κτίριο του μουσείου, στο πλαίσιο έκθεσης με έργα που αγαπά ιδιαίτερα το κοινό.

Η διευθύντρια συντήρησης της εταιρείας Fine Art Restoration Company, Σόφι ΜακΑλούιν, εξήγησε ότι πίνακες όπως του Ρόθκο, χωρίς βερνίκι, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.

«Η έλλειψη προστατευτικής επίστρωσης, τα σύνθετα σύγχρονα υλικά και οι έντονες μονοχρωματικές επιφάνειες καθιστούν ακόμα και τη μικρότερη φθορά εμφανή και κρίσιμη για την αισθητική του έργου», ανέφερε η ίδια.

Ο Τζόνι Χελμ, υπεύθυνος μάρκετινγκ στην εταιρεία αποκατάστασης έργων τέχνης Plowden & Smith, σχολίασε ότι το περιστατικό έχει επιπτώσεις για άλλα μουσεία όπως το V&A East και το Βρετανικό Μουσείο, που εξετάζουν το άνοιγμα των αποθηκών τους στο κοινό.

«Το περιστατικό εγείρει το ερώτημα: πώς θα ανταποκριθούν άλλα ιδρύματα που σκοπεύουν να ανοίξουν τα αρχεία τους με παρόμοιο τρόπο;», δήλωσε ο Χελμ.

Ο ίδιος υπογράμμισε τη δυσκολία αποκατάστασης ενός έργου του Ρόθκο λόγω της περίπλοκης σύνθεσης χρωστικών, ρητινών και κολλών που χρησιμοποιούσε, τονίζοντας ότι η απουσία βερνικιού επιβαρύνει το έργο της συντήρησης.

Οι συντηρητές βρίσκονται ήδη στη διαδικασία τεκμηρίωσης της φθοράς και εξέτασης ιστορικών επιτυχημένων αποκαταστάσεων έργων του Ρόθκο.

Το συγκεκριμένο δεν είναι το πρώτο περιστατικό φθοράς έργου του καλλιτέχνη. Το 2012, το έργο Μαύρο σε Βυσσινί (1958) βανδαλίστηκε στο Tate Modern του Λονδίνου από τον Βλοντιμίρζ Ουμάνιεκ, ο οποίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών. Η αποκατάσταση του πίνακα τότε διήρκεσε 18 μήνες και κόστισε περίπου 200.000 λίρες.

Η Ρέιτσελ Μέρτλ, επικεφαλής του τομέα τέχνης και ασφάλισης στην εταιρεία Aon, εξήγησε ότι τα ασφαλιστήρια καλύπτουν συνήθως «όλους τους κινδύνους φυσικής απώλειας και φθοράς έργων τέχνης», συμπεριλαμβανομένων «ατυχημάτων που προκαλούνται από παιδιά ή επισκέπτες, υπό ορισμένες εξαιρέσεις».

Το μουσείο δεν αποκάλυψε ποιος θα φέρει την ευθύνη για τη ζημιά στο έργο, το οποίο αποκτήθηκε τη δεκαετία του 1970. Ωστόσο, στο παρελθόν έχει ζητήσει αποζημίωση από επισκέπτες για ζημιές σε έργα τέχνης – χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το 2011, όταν τουρίστας πάτησε κατά λάθος στο έργο Pindakaasvloer (Πάτωμα με φυστικοβούτυρο) του Ολλανδού καλλιτέχνη Βιμ Τ. Σίπερς.

Ο πίνακας του Ρόθκο, τυπικό δείγμα της τεχνοτροπίας χρωματικών πεδίων, χαρακτηρίζεται από μεγάλες επιφάνειες συμπαγούς χρώματος και αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του 20ού αιώνα.

Το συμβάν έρχεται σε συνέχεια μιας σειράς περιστατικών καταστροφής έργων σύγχρονης τέχνης στην Ολλανδία. Τον Νοέμβριο του 2024, πολλαπλά έργα του Άντι Γουόρχολ υπέστησαν φθορά κατά την απόπειρα ληστείας στην πινακοθήκη MPV στην πόλη Όιστερβικ. Επίσης, σε άλλο περιστατικό, δημαρχείο ολλανδικής πόλης παραδέχθηκε ότι «πιθανότατα» κατέστρεψε κατά λάθος 46 έργα, περιλαμβανομένου ενός πορτραίτου της πρώην βασίλισσας της Ολλανδίας από τον Γουόρχολ, κατά τη διάρκεια εργασιών ανακαίνισης.

Τα μουσεία φαίνεται να ακολουθούν διαφορετικές πολιτικές όσον αφορά ζημιές από παιδιά. Σε παρόμοιο περιστατικό στο Ισραήλ τον Αύγουστο του περασμένου έτους, ένα αγόρι τεσσάρων ετών κατέστρεψε κατά λάθος ένα αγγείο 3.500 ετών στο Μουσείο Χεχτ. Το μουσείο, ωστόσο, επέλεξε να μην επιβάλει κυρώσεις και προσκάλεσε την οικογένεια σε ξενάγηση.