Οι πρώτοι άνθρωποι επιβίωναν σε ακραία περιβάλλοντα πριν από τη «μεγάλη μετανάστευση»

Η ικανότητα των ανθρώπων να επιβιώνουν σε κάθε είδους περιβάλλον – από τροπικά δάση μέχρι ερήμους και τούνδρα – είναι μοναδική στο ζωικό βασίλειο. Σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στην επιθεώρηση Nature, αυτή η αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα είχε ήδη αναπτυχθεί πολύ πριν οι πρώτοι Homo sapiens εγκαταλείψουν την Αφρική, περίπου πριν από 50.000 χρόνια.

«Η υπερδύναμή μας είναι ότι είμαστε γενικευμένοι χρήστες οικοσυστημάτων», δήλωσε η Ελεονόρ Σκέρι, εξελικτική αρχαιολόγος στο Ινστιτούτο Γεωανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Γερμανία.

Το είδος μας εξελίχθηκε στην Αφρική περίπου πριν από 300.000 χρόνια. Αν και απολιθώματα δείχνουν πως κάποιες ομάδες ανθρώπων είχαν αποπειραθεί πρώιμες εξόδους από την ήπειρο, οι επιτυχείς και μόνιμες εγκαταστάσεις εκτός Αφρικής πραγματοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο μέσα από μεταναστευτικά κύματα γύρω στο 50.000 π.Χ.

«Το ερώτημα είναι: τι διέφερε εκείνη τη φορά ώστε οι άνθρωποι να είναι έτοιμοι;», σχολιάζει η Έμιλι Χάλετ, αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο Λογιόλα του Σικάγο και συν-συγγραφέας της μελέτης.

Προηγούμενες θεωρίες υποστήριζαν ότι οι άνθρωποι έκαναν κάποιο καθοριστικό τεχνολογικό άλμα ή ότι απέκτησαν έναν νέο τρόπο διάδοσης γνώσης, όμως δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις που να υποστηρίζουν αυτά τα σενάρια.

Η νέα μελέτη ακολουθεί διαφορετική προσέγγιση, εστιάζοντας στο ίδιο το χαρακτηριστικό της προσαρμοστικότητας. Οι επιστήμονες συνέλεξαν δεδομένα από αρχαιολογικούς χώρους που τεκμηριώνουν ανθρώπινη παρουσία στην Αφρική από 120.000 έως 14.000 χρόνια πριν. Για κάθε τοποθεσία, δημιούργησαν κλιματικά μοντέλα που αναπαριστούν τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την περίοδο εκείνη.

«Βλέπουμε μια απότομη αλλαγή γύρω στο 70.000 π.Χ. στην ποικιλία των περιβαλλόντων που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι», σημειώνει η Χάλετ. «Καταγράψαμε ξεκάθαρα πως οι άνθρωποι πλέον επιβίωναν σε πολύ πιο δύσκολες και ακραίες συνθήκες».

Η διαπίστωση αυτή ενισχύει την άποψη ότι η επιτυχία της μεγάλης μετανάστευσης από την Αφρική δεν οφείλεται απαραίτητα σε μία μοναδική εφεύρεση ή πολιτισμική αλλαγή, αλλά σε μια πιο θεμελιώδη ικανότητα: την ευελιξία και την ανθεκτικότητα μπροστά στις προκλήσεις της φύσης.