Ναζί, έρωτες, νικητές και ηττημένοι: Οι ταινίες που κυκλοφόρησαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου | in.gr

14 Ιανουαρίου, 2025 10

Κατά τη διάρκεια του Β’Παγκοσμίου Πολέμου, κάποιες βιομηχανίες γνώρισαν άνθιση -το παράδοξο της εποχής, αν με ρωτάτε. Και το Χόλιγουντ με τις πολεμικές ταινίες ανήκει σε αυτές τις ελάχιστες περιπτώσεις.

Καθώς στο αμερικανικό έδαφος δεν πραγματοποιήθηκαν μεγάλες μάχες, η κινηματογραφική βιομηχανία βρήκε την ευκαιρία να γυρίσει πολυάριθμες ταινίες προκειμένου να απαντήσει σε ερωτήματα που βασάνιζαν: Τι έκαναν οι Ναζί; Πόσο καλά τα πήγαινε ο αμερικανικός στρατός στο εξωτερικό; Όλες αυτές οι απαντήσεις δόθηκαν μέσω κινηματογραφικών ταινιών.

Η επιρροή του Χόλιγουντ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το κατέστησε ιδανικό εργαλείο για την κυβερνητική προπαγάνδα. Το Γραφείο Πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών (OWI) και το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών ήλεγχαν τη βιομηχανία, διασφαλίζοντας ότι δεν θα γυρίζονταν αντιαμερικανικές ταινίες.

Τι θα κάνει λοιπόν ο Ρικ; Θα του στήσει παγίδα για να είναι και πάλι μαζί με την αγαπημένη του, ή θα σταθεί στο ύψος του και θα βοηθήσει τον άντρα να δραπετεύσει;

Παρά τη λογοκρισία και τον έλεγχο, πολλοί σκηνοθέτες κατάφεραν να δημιουργήσουν πολεμικές ταινίες που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς ακόμη και σήμερα. Άλλες κινηματογραφικές βιομηχανίες (κυρίως η βρετανική) έκαναν επίσης μερικές αξιόλογες πολεμικές ταινίες, αλλά το Χόλιγουντ παρέμεινε ο κύριος παίκτης.

Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (1940)

Ο Μεγάλος Δικτάτωρ ήταν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν με ήχο και η ταινία του με τα υψηλότερα έσοδα στις αίθουσες. Σε αυτήν, ένας Εβραίος κουρέας και στρατιώτης, του οποίου το αεροπλάνο συνετρίβη, εμπλέκεται σε μια σειρά από περίεργες περιπέτεις εξαιτίας της ομοιότητας του με τον Χίτλερ.

Σατιρίζοντας τον ναζισμό και καταδικάζοντας τον αντισημιτισμό, ο Μεγάλος Δικτάτορας αντιμετωπίζει με τόλμη θέματα που το Χόλιγουντ φοβόταν να αγγίξει το 1940, δεδομένου ότι η Αμερική ήταν ακόμη ουδέτερη εκείνη την εποχή. Σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ «The Tramp and the Dictator», ο Τσάπλιν κανόνισε να στείλει την ταινία στον Χίτλερ, αλλά δεν υπάρχει επιβεβαίωση για το αν την είδε ή όχι.

Καζαμπλάνκα (1942)

Ο Αμερικανός ομογενής και ιδιοκτήτης νυχτερινών κέντρων, Ρικ (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ), βρίσκεται ξαφνικά σε δυσχερή θέση. Η παλιά του αγάπη έχει μόλις φτάσει στο Μαρόκο (όπου διαμένει). Όμως, μαζί της είναι ο σύζυγός της.

Ο σύντροφος της είναι ηγέτης της τσεχοσλοβακικής αντίστασης και οι Ναζί τον αναζητούν. Τι θα κάνει λοιπόν ο Ρικ; Θα του στήσει παγίδα για να είναι και πάλι μαζί με την αγαπημένη του, ή θα σταθεί στο ύψος του και θα βοηθήσει τον άντρα να δραπετεύσει;

Η Καζαμπλάνκα είναι μια σκέτη απόλαυση. Με οδηγό το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του Μπόγκαρτ, η ταινία σφύζει από ενέργεια και μεθυστικό συναίσθημα. Ετοιμαστείτε να μισήσετε τον Κόνραντ Βάιντ, ο οποίος θα σας κάνει να βράσετε από θυμό στον ρόλο του αδίστακτου ναζιστή που έχει σταλεί στην Καζαμπλάνκα για να αντιμετωπίσει όλους τους εχθρούς.

Ναυάγιο στα νερά της Κρήτης (1942)

Οι Ντέιβιντ Λιν και Νόελ Κάουαρντ δημιούργησαν την ταινία «Ναυάγιο στα νερά της Κρήτης» σε συνεργασία με το Υπουργείο Πληροφοριών της Μεγάλης Βρετανίας, αλλά δεν υπάρχουν κραυγαλέα προπαγανδιστικά στοιχεία. Η ταινία επικεντρώνεται στους επιζώντες του βυθισμένου HMS Torrin κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης το 1941.

Σε ένα κλίμα στοχασμού, θυμούνται τις κομβικές στιγμές της θητείας τους, ενώ περιμένουν να διασωθούν σε σωσίβιες λέμβους που δέχονται σφοδρή επίθεση από γερμανικά αεροπλάνα.

Να ζει κανείς ή να μη ζει (1942)

Στην ταινία «Να ζει κανείς ή να μην ζει», οι ηθοποιοί Τζόζεφ (Τζακ Μπένι) και Μαρία Τούρα (Κάρολ Λόμπαρντ) είναι απασχολημένοι με τη διαχείριση ενός θεατρικού θιάσου στην Πολωνία – αλλά αυτό δεν εμποδίζει τη Μαρία να κάνει παρέα με τον Πολωνό αεροπόρο, υπολοχαγό Σομπίνσκι (Ρόμπερτ Στακ). Όταν οι Ναζί εισβάλλουν στην Πολωνία, ο Σομπίνσκι αναθέτει στη Μαρία να χρησιμοποιήσει τις υποκριτικές ικανότητες της ίδιας και του θιάσου της για να μεταμφιεστεί σε αξιωματικούς των Ναζί.

Αυτή η καλαίσθητη πολεμική ταινία διαθέτει μια πανούργα, αλλά όχι λιγότερο τολμηρή δεσποινίδα, την οποία υποδύεται μέχρι τέλους, και με savoir-faire, η σαγηνευτική Καρόλ Λομπάρντ. Ελλείψει σκηνών στο πεδίο της μάχης, ο γερμανικής καταγωγής Αμερικανός σκηνοθέτης, Έρνστ Λούμπιτς, χαρίζει στο κοινό αρκετές συναρπαστικές ανατροπές και αξέχαστες στιγμές διαλόγου.

Η σατιρική απεικόνιση των Ναζί στην ταινία προκάλεσε αρχικά την οργή του κοινού, με τον πατέρα του ηθοποιού Τζακ Μπένι να φεύγει ακόμη και από την αίθουσα με αηδία όταν είδε τον γιο του με ναζιστική στολή (σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του), αλλά τελικά όλοι ηρέμησαν.

Στον ίσκιο του θανάτου (1944)

H ταινία «Στον ίσκιο του θανάτου» ήταν η πρώτη από τα κινηματογραφικά πρότζεκτ «περιορισμένης διάρκειας» του Άλφρεντ Χίτσκοκ, μαζί με τις ταινίες «Ο Βρόχος», «Τηλεφωνήσατε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως» και «Σιωπηλός Μάρτυς». Στην ταινία, μια ομάδα οκτώ ανδρών, αποτελούμενη από Αμερικανούς και Βρετανούς πολίτες και στρατιώτες, παλεύει να φτάσει στη στεριά σε μια γεμάτη σωσίβια λέμβο μετά την καταστροφή του πλοίου τους από τις ναζιστικές δυνάμεις. Στη συνέχεια παίρνουν την απερίσκεπτη απόφαση να διασώσουν έναν Γερμανό αξιωματικό (Βάλτερ Σλέζακ) από το νερό. Όπως ήταν αναμενόμενο, ακολουθεί μια τραγωδία.