«Monty Python and the Holy Grail»: To παράλογο αριστούργημα που άλλαξε την κωμωδία για πάντα

«Νι!» To «Monty Python and the Holy Grail» εξακολουθεί να τιμάται ως μία από τις καλύτερες κωμωδίες που έχουν προβληθεί ποτέ στη μεγάλη οθόνη, 50 χρόνια μετά την κυκλοφορία της τον Απρίλιο του 1975.

Ο Τέρι Γκίλιαμ, ο οποίος συν-σκηνοθέτησε την ταινία με τον Τέρι Τζόουνς, πιστεύει ότι ξέρει γιατί. «Κάθε φορά που τη βλέπω, είμαι εντελώς συγκλονισμένος από το πόσο απίστευτα υπέροχη είναι», λέει ο Γκίλιαμ σε συνέντευξη που έδωσε με τον Τζόουνς στο BBC.

«Δόξα τω Θεώ για το rock’n’roll είναι το μόνο που μπορώ να πω»

Οι Monty Python

Η ομάδα των Monty Python εμφανίστηκε για πρώτη φορά μαζί στην τηλεόραση σε μια σειρά του BBC, το «Monty Python’s Flying Circus», το 1969. Πέντε από τα έξι μέλη – ο Τέρι Τζόουνς, ο Γκράχαμ Τσάπμαν, ο Τζον Κλιζ, ο Έρικ Άιντλ και ο Μάικλ Πέιλιν – είχαν τελειοποιήσει την τέχνη τους στις φοιτητικές κωμικές λέσχες των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ. Ο έκτος, ο Γκίλιαμ, είχε μετακομίσει στο Ηνωμένο Βασίλειο από τις ΗΠΑ και έκανε κινούμενα σχέδια που συνέδεαν τα σουρεαλιστικά σκετς.

Το 1971, μερικά από αυτά τα σκετς ξαναγυρίστηκαν και συγκεντρώθηκαν σε μια ταινία, με τίτλο «And Now for Something Completely Different», αλλά οι Pythons είχαν φιλοδοξίες να γυρίσουν μια ταινία μεγάλου μήκους – ή τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς είχαν.

«Δεν ήταν καθόλου ομόφωνη η άποψη ότι θα έπρεπε να κάνουμε μια ταινία μετά την τηλεοπτική σειρά», λέει ο Πέιλιν. «Ο Τζον, προς τιμήν του, έκανε το ‘Fawlty Towers’, ο Έρικ έκανε το ‘Rutland Weekend Television’, αλλά οι δύο Τέρι ήθελαν να σκηνοθετήσουν μια ταινία, και μου άρεσε επίσης ο κινηματογράφος, οπότε αυτός ήταν ο μόνος δρόμος – όχι για να γίνουν τρεις σειρές Python κολλημένες η μία μετά την άλλη, αλλά για να γίνει μια πλήρης κινηματογραφική εμπειρία. Καμία άλλη τηλεοπτική σειρά δεν είχε, απ’ όσο ξέρω, μεταπηδήσει στον κινηματογράφο, αλλά είπαμε να το δοκιμάσουμε».

Ο Πέιλιν αναφέρει ότι μαζί με τον Τζόουνς είχαν κάνει μια σειρά ιστορικών σκίτσων πριν από την ταινία, το «The Complete and Utter History of Britain», και ο Τζόουνς θα γινόταν ένας αναγνωρισμένος ιστορικός του Μεσαίωνα. Ωστόσο, δεν ήταν αυτός ο λόγος για τον οποίο η ομάδα επέλεξε να χτίσει την πρώτη της κανονική ταινία μεγάλου μήκους γύρω από τον βασιλιά Αρθούρο και τους ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης.

«Έπρεπε να κάνουμε κάτι που να χρησιμοποιεί και τους έξι μας», λέει ο Πέιλιν, «και φυσικά η ‘Στρογγυλή Τράπεζα’ ήταν το τέλειο πρότυπο για αυτό, επειδή μπορούσαμε να υποδυθούμε ο καθένας μας έναν από τους ιππότες. Και επίσης επειδή ο θρύλος του Ιερού Δισκοπότηρου ήταν κάτι που όλοι είχαν ακούσει, αλλά κανείς δεν ήξερε πραγματικά τίποτα γι’ αυτόν. Μπορούσες να δημιουργήσεις οποιοδήποτε είδος ιστορίας βασισμένο στην αναζήτηση του Δισκοπότηρου».

«Η Βρετανία μοιάζει όλο και περισσότερο με τους χαρακτήρες στο Holy Grail!»

«Δόξα τω Θεώ για το rock’n’roll»

Όχι ότι το «Monty Python and the Holy Grail» επρόκειτο ποτέ να είναι μια απλή περιπέτεια του Αρθούρου. Η ταινία είχε ψευτο-σουηδικούς υπότιτλους, τα άμεσα αναγνωρίσιμα κινούμενα σχέδια του Γκίλιαμ, έναν Δούρειο… λαγό, τους ιππότες που λένε «Νι!», μια συζήτηση για το αν τα χελιδόνια είναι αρκετά δυνατά για να μεταφέρουν καρύδες και έναν σύγχρονο ιστορικό που εμφανίζεται για να σχολιάσει τη δράση πριν σκοτωθεί βάναυσα από έναν περαστικό ιππότη. Ήταν, με άλλα λόγια, μια μοναδική πρόταση, η οποία θα μπορούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο το BBC επέλεξε να μην επενδύσει σε αυτήν.

Με τη βοήθεια του θεατρικού ιμπρεσάριου Μάικλ Γουάιτ, οι Pythons κατέληξαν να εξασφαλίσουν κεφάλαια από ασυνήθιστες πηγές, όπως οι Led Zeppelin, οι Pink Floyd και διάφορες δισκογραφικές εταιρείες.

Πέιλιν: «Λέω στον κόσμο: ‘Οι Led Zeppelin μας έδωσαν 50.000 λίρες – και κοιτάξτε πού βρίσκονται τώρα’.»

Γκίλιαμ: «Δόξα τω Θεώ για το rock’n’roll είναι το μόνο που μπορώ να πω».

Το πλεονέκτημα αυτού του αντισυμβατικού συνόλου χρηματοδοτών, προσθέτει ο Γκίλιαμ, ήταν ότι η ομάδα είχε πλήρη δημιουργική ελευθερία.

Το μειονέκτημα ήταν ότι ακόμη και με τους διάσημους θαυμαστές των Pythons να συνεισφέρουν «λίγα χρήματα», σύμφωνα με τα λόγια του Πέιλιν, ο προϋπολογισμός της ταινίας ήταν μικρότερος από 300.000 λίρες Αγγλίας (346.599 Ευρώ). Αυτό δεν ήταν πολύ για μια σαρωτική φαντασία που διαδραματίζεται στη μεσαιωνική Βρετανία, οπότε η ομάδα έπρεπε να είναι εφευρετική.

Για παράδειγμα, δεν είχαν την πολυτέλεια να έχουν ιππότεΙες καβάλα στο άλογο, οπότε ο βασιλιάς Αρθούρος (Τσάπμαν) και οι άντρες του περπατούν με τα πόδια, ενώ οι υπηρέτες πίσω τους χτυπούν μισές καρύδες για να κάνουν τον θόρυβο των οπλών των αλόγων. Μια άλλη πονηρή επίλυση προβλημάτων ήρθε όταν η άδεια της ομάδας για γυρίσματα σε διάφορα σκωτσέζικα κάστρα ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή. Αντ’ αυτού, απλά τράβηξαν το κάστρο Doune κοντά στο Στίρλινγκ της Σκωτίας από πολλές διαφορετικές γωνίες, ώστε να φαίνεται ότι είναι διαφορετικό κάστρο κάθε φορά.

«Χάνετε το νόημα. Για να είσαι αστείος πρέπει πρώτα να είσαι αληθινός. Όλο αυτό πρέπει να είναι γνήσιο»

Μπρίγκελ και Παζολίνι

Παρά τον περιορισμένο προϋπολογισμό της, ένας βασικός λόγος για τον οποίο η ταινία άντεξε είναι ότι μοιάζει με ένα αυθεντικό έπος εποχής, με ατμοσφαιρικά πλάνα που γυρίστηκαν στη Σκωτία. «Ήμασταν απογοητευμένοι από τις τηλεοπτικές σειρές επειδή είχαν μάλλον κακά σκηνικά και κακό φωτισμό και κακά τα πάντα», λέει ο Γκίλιαμ για τον εαυτό του και τον Τζόουνς, «και οι δυο μας ήμασταν μεγάλοι θαυμαστές του Μπρίγκελ ως ζωγράφου και του Παζολίνι ως κινηματογραφιστή. Θέλαμε όλες αυτές τις υφές, όλη αυτή την πραγματικότητα. Νομίζω ότι αυτό είναι το εντελώς μοναδικό στην ταινία: κάποιοι από τους κινηματογραφιστές ήταν σοβαροί ιστορικοί και πραγματικοί σκηνοθέτες».

Ωστόσο, δεν είδαν όλοι οι Pythons την αναγκαιότητα ύπαρξης αυτών των υφών τύπου Μπρίγκελ και Παζολίνι.

Ορισμένα μέλη της ομάδας «γκρίνιαζαν συνεχώς» για τα γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά όταν η σκωτσέζικη βροχή έβρεχε τα βαριά μάλλινα χιτώνια τους, λέει ο Γκίλιαμ.

«Ο Μάικ ήταν μια χαρά, ο Τέρι ήταν μια χαρά, αλλά οι άλλοι απλά μισούσαν να φορούν άβολα κοστούμια. Ήθελαν απλώς να είναι αστείοι. Εγώ όμως είπα: ‘Χάνετε το νόημα. Για να είσαι αστείος πρέπει πρώτα να είσαι αληθινός. Όλο αυτό πρέπει να είναι γνήσιο’. Απλά σκέφτηκα ότι το χιούμορ θα ήταν πολύ, πολύ πιο αστείο αν μπορούσαμε να το προσγειώσουμε στην πραγματικότητα».

Τελικά, οι δύο Τέρι πέτυχαν τον σκοπό τους και, όπως συμφωνούν ο Γκίλιαμ και ο Πέιλιν, η προσήλωση του Τσάπμαν στην πραγματικότητα ενός περήφανου αλλά εκνευρισμένου βασιλιά Αρθούρου ήρθε σε τέλεια αντίθεση με την ανοησία γύρω του. «Τα πάντα πάνω του ήταν απολύτως πιστευτά», λέει ο Γκίλιαμ.

«Ήταν μια μαγική χημική ισορροπία. Ήταν θεαματικό»

Ο «καθρέφτης» της Βρετανίας

Το «Holy Grail» είχε επιπτώσεις και για τους ίδιους τους Pythons. Η επιτυχία της ταινίας έπεισε τον Γκίλιαμ ότι δεν ήταν απλώς ένας animator, αλλά ένας σκηνοθέτης, «επειδή οι τίτλοι τέλους το έλεγαν αυτό», και ενίσχυσε το διεθνές προφίλ της ομάδας, «επεκτείνοντας τον έλεγχό μας πάνω στην ανθρωπότητα».

Ακόμα πιο αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές από τις φράσεις της ταινίας έχουν περάσει στο βρετανικό λεξικό και ορισμένοι από τους χαρακτήρες της έχουν γίνει αρχέτυπα: οι αποτυχημένοι πολιτικοί συγκρίνονται τακτικά με τον Μαύρο Ιππότη, ο οποίος είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να πολεμά ακόμα και όταν του έχουν κόψει τα άκρα, ενώ ο Σερ Ρόμπιν όχι και τόσο γενναίος Σερ Λάνσελοτ αναφέρεται όταν κάποιος θεωρείται ιδιαίτερα δειλός.

Αυτοί οι χαρακτήρες έχουν απήχηση, υποστηρίζει ο Γκίλιαμ, επειδή ακόμα και στο πιο γελοίο σημείο, το χιούμορ των Monty Python «αφορά πραγματικούς ανθρώπους με πραγματικές συμπεριφορές», προσθέτοντας: «και η Βρετανία μοιάζει όλο και περισσότερο με τους χαρακτήρες στο Holy Grail!».

Η ταινία έχει, αναμφισβήτητα, προσφέρει ευτυχία και σε πολλούς άλλους που την παρακολούθησαν σε σκοτεινές στιγμές. Οι Pythons δεν ήταν σε αναζήτηση του μυστικού της αθάνατης κωμωδίας, αλλά με κάποιο τρόπο έπεσαν πάνω σε αυτό το Δισκοπότηρο.

«Νομίζω ότι οι Python ήταν η τέλεια χημική ισορροπία», λέει ο Γκίλιαμ. «Είμαστε όλοι πολύ διαφορετικοί, και το να βάλεις αυτούς τους έξι ανθρώπους στο ίδιο δωμάτιο και όλοι βασικά να συμφωνούν σε αυτό που κάνουν, είναι κάτι εξαιρετικό. Χωρίς κανέναν από εμάς, δεν ήταν το ίδιο. Όταν πέθανε ο Γκράχαμ (το 1989), είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Και με τον Τέρι (Τζόουνς) να έχει φύγει (το 2020)… οι άνθρωποι λένε, ‘Δεν θα ήταν υπέροχο για τους Python να ξαναβρεθούν μαζί;’ Θα ήταν άσκοπο να ξαναβρεθούμε μαζί! Δεν θα λειτουργούσε. Ήταν μια μαγική χημική ισορροπία. Ήταν θεαματικό».

*Πηγή: BBC 

ΠΗΓΗ

Ακολουθήστε το simpleradio.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις