Μια ανακάλυψη που αιφνιδίασε την επιστήμη: Μούμια «αποκάλυψε» άγνωστη μέθοδο ταρίχευσης

Σε μια απομακρυσμένη αλπική κοινότητα της Αυστρίας, κρυμμένο κάτω από την εκκλησία του Αγίου Θωμά στο Μπλάζενσταϊν, ένα μουμιοποιημένο σώμα προσέλκυε για αιώνες την προσοχή, τη φαντασία και την περιέργεια ντόπιων και προσκυνητών.

Η μούμια, που πιστευόταν ότι ανήκε σε έναν ιερέα του 18ου αιώνα, φυλασσόταν σε μια κρύπτη της εκκλησίας, με τη διατήρησή της να προκαλεί δέος και υπόνοιες περί θαυματουργών ιδιοτήτων.

Ωστόσο, μια πρόσφατη επιστημονική έρευνα έφερε στο φως εκπληκτικές αποκαλύψεις: το σώμα δεν διατηρήθηκε με φυσικό τρόπο, όπως θεωρείτο μέχρι πρότινος, αλλά μέσω μιας έως τώρα άγνωστης μεθόδου ταρίχευσης. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Medicine και συντονίστηκε από τον καθηγητή ιατρικής του Πανεπιστημίου Λούντβιχ-Μαξιμιλιάνς στο Μόναχο, Αντρέας Νέρλιχ.

Όλα ξεκίνησαν όταν μια διαρροή νερού στην κρύπτη δημιούργησε την ανάγκη μεταφοράς της μούμιας για λόγους προστασίας. Κατά την περίοδο αυτή, οι επιστήμονες είχαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν τεχνικές αιχμής — αξονική τομογραφία, ραδιοχρονολόγηση και χημική ανάλυση ιστών και οστών.

«Ήταν μια κλασική περίπτωση win-win», λέει ο καθηγητής Νέρλιχ. «Είχαν χρόνο να επισκευάσουν την κρύπτη και εμείς αποκτήσαμε πρόσβαση στη μούμια για πλήρη ανάλυση».

Η πιο αναπάντεχη αποκάλυψη ήρθε από την αξονική τομογραφία: οι κοιλιακές και πυελικές κοιλότητες της μούμιας ήταν γεμάτες με ασυνήθιστα υλικά — ρινίσματα ξύλου από έλατο και ερυθρελάτη, λινό, κάνναβη, ύφασμα από λινάρι (ακόμα και με λεπτή κεντητική), καθώς και ίχνη χλωριούχου ψευδαργύρου.

Παρά το γεγονός ότι τα τοιχώματα του σώματος ήταν ανέπαφα, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι τα υλικά τοποθετήθηκαν μέσω του ορθού. Η παρουσία των υφασμάτων και των ροκανιδιών πιθανόν συνέβαλε στην απορρόφηση της υγρασίας, ενώ το χλωριούχο ψευδάργυρο είχε αντιβακτηριδιακή και αφυδατική δράση.

«Η τεχνική αυτή δεν έχει καταγραφεί ποτέ ξανά στη βιβλιογραφία», επισημαίνει ο Νέρλιχ. «Πρόκειται για μια προσέγγιση εντελώς διαφορετική από εκείνη της αρχαίας Αιγύπτου, όπου οι ταριχευτές άνοιγαν το σώμα».

Οι αναλύσεις επιβεβαίωσαν ότι το σώμα ανήκε στον Φραντς Ξάβερ Σίντλερ φον Ρόζενεγκ, έναν αριστοκράτη που υπηρέτησε ως εφημέριος στην εκκλησία του Αγίου Θωμά για έξι χρόνια πριν πεθάνει το 1746, σε ηλικία 37 ετών. Η ταυτοποίηση έγινε μέσω ραδιοχρονολόγησης (η οποία τοποθέτησε το θάνατο μεταξύ 1734 και 1780), ανάλυσης ισοτόπων και ιστορικών εγγραφών.

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι ο Σίντλερ είχε διατροφή υψηλής ποιότητας, πλούσια σε δημητριακά και κρέας, κάτι που συμβαδίζει με τη ζωή ενός επαρχιακού ιερέα με αριστοκρατική καταγωγή. Δεν βρέθηκαν ενδείξεις σωματικής καταπόνησης, στοιχείο που ενισχύει την υπόθεση πως ο αποθανών ζούσε μια σχετικά ήρεμη ζωή.

Ωστόσο, προς το τέλος της ζωής του, η ανάλυση υποδεικνύει σημάδια υποσιτισμού, πιθανόν εξαιτίας των επισιτιστικών κρίσεων κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Αυστριακής Διαδοχής (1740–1748).

Παλαιότερες υποθέσεις έκαναν λόγο για πιθανή δηλητηρίαση, λόγω του ευρήματος ενός καψουλοειδούς αντικειμένου που φαινόταν σε ακτινογραφία. Τελικά, αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για γυάλινο σφαιρίδιο, πιθανώς από κομποσκοίνι, που παγιδεύτηκε κατά την ταρίχευση.

Ο πραγματικός λόγος θανάτου, σύμφωνα με τη μελέτη, ήταν χρόνια φυματίωση, η οποία πιθανώς οδήγησε σε οξεία πνευμονική αιμορραγία. Η παρουσία αρσενικού —παλαιού συντηρητικού παράγοντα— εντοπίστηκε επίσης, ενισχύοντας την υπόθεση της σκόπιμης διατήρησης του σώματος.

Παρά τις φήμες ότι το σώμα είχε ταφεί και εκταφεί, οι επιστήμονες δεν βρήκαν κανένα σχετικό στοιχείο. Αντίθετα, πιστεύουν ότι η σορός προοριζόταν να επιστρέψει στο «μητρικό μοναστήρι» του εκλιπόντος, 15 χιλιόμετρα μακριά, αλλά για άγνωστους λόγους παρέμεινε στην κρύπτη του Αγίου Θωμά, όπου και έγινε αντικείμενο θρύλων και προσκυνηματικού σεβασμού.

Study of Austrian mummy reveals an embalming method scientists have never seen before