Ηλεκτροσόκ, εγκατάλειψη, άσυλο: Η τραγική ζωή της Βίβιαν Λι σε νέο βιβλίο | in.gr

«Ω, η ευτυχία του να μην χρειάζεται να τρελαθείς, να αυτοκτονήσεις ή να σκεφτείς φόνο», είπε η Βίβιαν Λι, η εμβληματική πρωταγωνίστρια του Όσα Παίρνει ο Άνεμος καθώς αποβιβαζόταν από μια πτήση στην Κεϋλάνη, τη σημερινή Σρι Λάνκα, το 1953.

Η βρετανίδα σταρ της κινηματογραφικής εποποιίας του παλιού Χόλιγουντ μόλις είχε φτάσει στην πρωτεύουσα της ασιατικής χώρας, το Κολόμπο, για να κινηματογραφήσει το Elephant Walk, μαζί με τον Αυστραλό ηθοποιό Πίτερ Φιντς.

Είχε ήδη κερδίσει το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για το έπος του αμερικανικού νότου το 1940, υποδυόμενη την κακομαθημένη, ναρκισσιστική Σκάρλετ Ο’ Χάρα.

Η ερμηνεία της ως αλκοολική αντι-ηρωίδα Μπλανς Ντιμπουά, μαζί με τον Μάρλον Μπράντο στην κινηματογραφική μεταφορά του Λεωφορείο ο Πόθος του 1951, είχε εδραιώσει τη θέση της στο στερέωμα του Χόλιγουντ.

Σε αντίθεση με αυτούς τους διάσημους ρόλους, αυτή τη φορά θα έπαιζε «ένα κανονικό υγιές κορίτσι», και αυτό την έκανε πραγματικά χαρούμενη.

Όμως οι αλήθειες για την εκτηκτική και προβληματική συμπεριφορά της στα γυρίσματα των προηγούμενων ταινιών την είχε ακολουθήσει ακόμα και μέχρι τις ζούγκλες της Κεϋλάνης και αποδείχτηκε με το χειρότερο τρόπο στα γυρίσματα της ταινίας.

Σήμερα, οι εναλλαγές στη διάθεση της Λι – από μανιακά επεισόδια και τη λεγόμενη «νυμφομανία» έως τη βαθιά κατάθλιψη, την παράνοια και τις σκέψεις αυτοκτονίας – ερμηνεύονται ως συμπτώματα διπολικής διαταραχής.

Αυτό όμως δεν ήταν ακόμη κάτι που θα μπορούσε να διαγνωστεί  στις αρχές της δεκαετίας του 1950, γράφει η Λίντσι Σπένς  στη νέα της βιογραφία της ηθοποιού, Where Madness Lies: The Double Life of Vivien Leigh, η οποία αποκαλύπτει πολλές λεπτομέρειες για την πραγματική έκταση της ασθένειάς της για πρώτη φορά.

Αλκοόλ, μανιακά επεισόδια και η αφόρητη μοναξιά της Βίβιαν Λι

Η ατμόσφαιρα στο πλατό άρχισε να χαλάει σχεδόν αμέσως. Μέσα σε λίγες μέρες από την άφιξή της στην Κεϋλάνη, η Λι είχε ήδη χάσει το ενδιαφέρον της για τα γυρίσματα και δυσκολευόταν να θυμηθεί τις γραμμές της.

Πιθανότατα αποσπάστηκε επίσης από την παρουσία του Φιντς, ενός άνδρα που είχε βάλει στο μάτι χρόνια πριν, αφού τον είχε δει στη σκηνή στην Αυστραλία, και είχε σχεδιάσει να τον αποπλανήσει .

Εκείνη την εποχή, η Λι ήταν ακόμη παντρεμένη με τον Σερ Λόρενς Ολίβιε και το ρομάντζο τους είχε τη φήμη μιας από τις μεγαλύτερες ιστορίες αγάπης της εποχής.

Πίσω όμως από τους προβολείς, η αλήθεια για το γάμο τους ήταν πολύ διαφορετική.

Όπως σημειώνει η Σπενς ενώ η συμπεριφορά της Λι περιγράφονταν ως «απροσάρμοστη και το ενδιαφέρον της για το σεξ χαρακτηρίστηκε ως νυμφομανία», η κοινωνία και ο Τύπος ήταν πολύ πιο ευγενικός απέναντι στο σύζυγο της ο οποίος «ήταν στο απυρόβλητο, τον χαρακτήριζαν απλά ως μοναχικό».

Τα γυρίσματα στην Κεϋλάνη οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια τον γάμο τους στα όρια.

Ανίκανη να κοιμηθεί, η Λι φανταζόταν ότι άκουγε φωνές που την κρατούσαν ξύπνια πολλές μέρες.

Ο Φιντς που επίσης έπασχε από αϋπνία ήταν ο σύντροφος της. Η Λι ξενυχτούσε μαζί του στο μπανγκαλόου της πίνοντας μέχρι τα ξημερώματα μπουκάλια τζιν, πάρα πολύ τζιν.

Η ομορφιά της ήταν πλέον ένα κομμάτι του παρελθόντος.

Στο τρέιλερ του μακιγιάζ η Λι έπρεπε να μεταμορφωθεί. Η ταλαιπωρία και τα ξενύχτια με ποτό είχαν φουσκώσει το πρόσωπό της που κάποτε έλαμπε από φρεσκάδα. Τα κοντινά πλάνα ήταν εκτός συζήτησης, ήταν απαγορευτικά. Τα μακρινά πλάνα στη Λι προσπάθησαν να σώσουν την παραγωγή όμως η σταρ ξεχνούσε συνέχεια τα λόγια της.

Το σενάριο και η απομνημόνευση αυτού ήταν κάτι που δεν μπορούσε να καταφέρει.

Και καθώς η ψυχική της υγεία ήταν στα όρια, η Λι γινόταν ολοένα και πιο βίαιη και απελπισμένη.

Έστελνε πολλαπλά τηλεγραφήματα παρακαλώντας τον σύζυγό της να έρθει κοντά της.

«Στο ημερολόγιό της, έγραψε το όνομά του πολλές φορές, υπογραμμίζοντας το κάθε φορά, σαν να εκτελούσε ένα τελετουργικό για να τον καλέσει. Ο γραφικός της χαρακτήρας γινόταν ολοένα και πιο δυανάγνωστος και άρχισε να στέλνει καρτ ποστάλ στους γνωστούς της» γράφει η Σπενς.

«Έπρεπε να περάσει πολύς καιρός για να διαγνωστεί με τη μέχρι τότε αδιάγνωστη μανιοκατάθλιψη της» προσθέτει.

Μια σταρ προς εκμετάλλευση

Ίσως παραληρούσε στη ζέστη και την υγρασία, ίσως η διανοητική της κατάσταση την είχε εξανλτήσει, όταν μια μοιραία νύχτα μπέρδεψε τον Φιντς με τον Ολίβιε και έπεσε στην αγκαλιά του, «κλαίγοντας και… παρακαλώντας τον να κοιμηθεί μαζί της».

«Ο Φιντς δέχτηκε», γράφει η Σπενς.

Αυτή δεν ήταν η μόνη φορά που ο Αυστραλός σταρ θα εκμεταλλευόταν την ψυχική κατάσταση της Λι.

Προσποιήθηκε ξανά τον σύζυγο της όμορφης συμπρωταγωνίστριάς του: «Ο Πίτερ συνέχισε την παρωδία όταν τον χρειαζόταν περισσότερο».

Όταν η ομάδα παραγωγής τελικά εγκατέλειψε την Κεϋλάνη για το στάδιο παραγωγής στο Χόλιγουντ, οι συνάδελφοί της στο καστ και το συνεργείο της περίμεναν ότι η εύθραυστη ψυχική της κατάσταση θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί.

Αλλά ακόμα και κατά τη διάρκεια της μεγάλης πτήσης προς το Λος Άντζελες, η Λι είχε ξεσπάσματα βίας και τη νάρκωσαν μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του, αφού σηκώθηκε «ουρλιάζοντας ότι το φτερό φλέγεται».

«Άπθε υστερία και αποπειράθηκε να ανοίξει την πόρτα, απειλώντας να βγει έξω. Έπειτα, έσκισε τα ρούχα της, έκανε κομμάτια το φόρεμά της στη μέση, και επιτέθηκε στον Πίτερ, ο οποίος προσπάθησε να τη συνεφέρει. Οι συνεπιβάτες, έκπληκτοι και τρομαγμένοι, παρακολούθησαν, με πανικό όσα συνέβαιναν εν ώρα πτήσης. Την έδεσαν, τη νάρκωσαν με υπνωτικά χάπια για να ηρεμήσει» γράφει η Σπενς.

«Η Λι ξυπνούσε ξεσπώντας, ήταν ναρκωμένη για τις περισσότερες ώρες στην υπερατλαντική αυτή πτήση» προσθέτει.

Όταν τελικά έφτασαν στην Καλιφόρνια, η Λι φάνηκε πιο ήρεμη και ανακοίνωσε ότι δεν επρόκειτο να μείνει στο ξενοδοχείο Beverly Hills όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά αντ’ αυτού εγκλωβίστηκε στο σπίτι που είχε νοικιάσει ο Φιντς στο Hanover Drive με τη σύζυγό του Tαμάρα και την τρίχρονη κόρη τους, Aνίτα.

Αλλά μόλις έφτασαν, τα μανιακά της επεισόδια αυξήθηκαν ξανά.

Η Βίβιαν Λι δεν ήταν νυμφομανής

Τη μια στιγμή απαιτούσε να γιορτάσουν, την άλλη στιγμή ήταν ξαπλωμένη μέσα στο σκοτεινό δωμάτιο, μετά πάθαινε υστερία.

Ένα βράδυ η Λι μπήκε στην κρεβατοκάμαρα του ζευγαριού, σκίζοντας τα σεντόνια τους και φωνάζοντας: «Δεν της το είπες, δεν της το είπες! Πώς μπορούσες να κοιμάσαι μαζί της, τέρας; Είσαι ο εραστής μου!»

Σε άλλη περίπτωση, πρότεινε στη σύζυγο του Φιντς, Ταμάρα, να κάνει σεξ μαζί της λέγοντάς: «Δύο γυναίκες μαζί κάνουν το πιο ευχάριστο σεξ».

Ο γιατρός της στην Κεϋλάνη είχε πει ότι, «δεδομένης της ψυχικής κατάστασης της Βίβιαν, η σεξουαλική δραστηριότητα αυξήθηκε και οι ασθενείς δεν έκαναν διακρίσεις όσον αφορά τους συντρόφους».

«Όταν ήταν σε μανιακό επεισόδιο, η Βίβιαν ήταν οκ να κάνει σεξ και με τα δύο φύλα» γράφει η Σπενς.

Ούρλιαξε ότι ήθελε να πεθάνει. Επιτέθηκε στην Ταμάρα με ένα μαχαίρι και της έσκισε όλα τα ρούχα.

Οι γείτονες έλεγαν ότι περιπλανιόταν γυμνή στο σπίτι, πετούσε χρήματα από το παράθυρο και απειλούσε να πηδήξει έξω από τον πάνω όροφο, στο κράσπεδο.

Αφού απείλησε να σκοτώσει τη μικρή Ανίτα, η οικογένεια αποφάσισε να δώσει τέρμα στη συγκατοίκηση τους.

Δεν ήταν οι μόνοι που είχαν εξαντλήσει την υπομονή τους. Συνειδητοποιώντας ότι η Λι ήταν ανίκανη να εργαστεί, η Paramount αποφάσισε να την αντικαταστήσει με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Η απόφαση του στούντιο καταρράκωσε ακόμη περισσότερο την εύθραυστη ηθοποιό. Μπήκε ακόμη περισσότερο μέσα στο σκοτάδι.

Τελικά, ο Ολίβιε απάντησε στις αγωνιώδεις κλήσεις της συζύγου του και ήρθε κοντά της στην Καλιφόρνια. Για άλλη μια φορά της έδωσε υπνωτικά και ηρεμιστικά -η Λι αποπειράθηκε να δαγκώσει τη νοσοκόμα της- και επιβιβάστηκαν για την επιστροφή στην πατρίδα.

Η Λι έκανε εισαγωγή στο ‘Ασυλο Netherne στο Σάρεϊ και δεμένη με ζουρλομανδύα υποβλήθηκε σε μια βάναυση σειρά από  «θεραπείες». Την έλουζαν καθημερινά με παγωμένο νερό και την τύλιγαν σε υγρά σεντόνια.

«Στο κλινικό περιβάλλον του ασύλου μια νοσοκόμα της έκανε ενέσεις για να την οδηγήσει σε κώμα», γράφει η Σπενς.

«Την είχαν απογυμνώσει χωρίς τη συγκατάθεσή της και ένιωθε εκτεθειμένη. Η γυμνή της σάρκα ήταν κρύα, αλλά δεν μπορούσε να απωθήσει το προσωπικό ή να διαμαρτυρηθεί για να σταματήσουν. Την ξετύλιγαν κάθε πρωί και τη βύθιζαν στη βαθιά μπανιέρα, με νοσοκόμους να την ακινητοποιούν, ήταν σαν νεκρή» προσθέτει.

Ηλεκτροσόκ χωρίς τη συγκατάθεση κανενός

Υποβλήθηκε ακόμη και σε θεραπεία με ηλεκτροσπασμοθεραπεία με ιμάντες που κρατούσαν τους καρπούς και τους αστραγάλους της στη θέση τους καθώς το ηλεκτροσόκ ήταν η μόνη λύση για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση της.

«Το σώμα της ξέσπασε σε απότομα τραντάγματα, ξανά και ξανά, μέχρι να εξαντληθεί» γράφει.

Κάποιοι από το περιβάλλον του ζευγαριού επιτέθηκαν στον Ολίβιε για εγκατάλειψη της Λι. «Την άδειασε σε ένα σάκο σκουπιδιών» σχολίαζαν.

Ο Ολίβιε είχε εγκαταλείψει τη Βρετανία για την Ίσκια της Ιταλίας, όπου και έμεινε με φίλους σχεδόν αμέσως μετά την εισαγωγή της στο άσυλο.

Δεν είχε αφήσει καμία διεύθυνση για περίπτωση ανάγκης στο προσωπικό του νοσοκομείου.

Με τον Ολίβιε να λείπει, ο πρώτος – και ακόμα αφοσιωμένος – σύζυγό της, Λι Χόλμαν, κλήθηκε να υπογράψει το εξιτήριο της Λι που σταδιακά ανάρρωσε σε μια πιο ήρεμη κλινική φροντίδας.

Εκεί μπορούσε να έχει επισκεπτήριο.

Μια αισθητικός πήγε να της βγάλει τα φρύδια. Αλλά το ηλεκτροσόκ είχε προκαλέσει εγκαύματα στους κροτάφους της, ήταν σκληρό, και τα μαλλιά της ήταν τόσο καμένα που η Λι έπρεπε να φορέσει πλέον περούκα.

«Η Λι είχε πολλά αμνησιακά επεισόδια, δεν μπορούσε να ανακαλέσει τι είχε συμβεί στην Κεϋλάνη και το Χόλιγουντ».

Παραδόξως -παρά την αδιαφορία και των δύο- η σχέση της με τον Ολιβιέ και η σχέση με τον Φιντς υπήρχαν ακόμη.

Μετά το διαζύγιο του από την Ταμάρα, ο Φιντς μετακόμισε στο σπίτι των Ολιβιέ – και στο κρεβάτι της Λι, ενώ ο Ολιβιέ ήταν εκεί.

Πράγματι, το πολυπόθητο παιδί που έχασε λόγω αποβολής το 1956 -αυτό που ο Ολίβιε ήλπιζε ότι θα έφερνε μια γαλήνη στο φθαρμένο γάμο τους- μπορεί να ήταν του Φιντς.

«Η Βίβιαν είπε στον Πίτερ ότι μπορεί να ήταν ο πατέρας, αλλά δεν μπορούσε να είναι σίγουρη», γράφει η Σπενς, «καθώς τους τελευταίους μήνες ο Ολίβιε ήταν πιο διαχυτικός μαζί της».

Τρία χρόνια μετά το διαζύγιό της με τον Ολιβιέ, η Λι κατέρρευσε ζωντανά στη σκηνή του Broadway.

Όσα είχαν συμβεί στην Κεϋλάνη, έγιναν ξανά.

Κακοποίηση, φθορά και μια ατέρμονη μοναξιά

Η Λι ναρκώθηκε ξανά με βία, την μετέφεραν πάλι πίσω στη Βρετανία και της έκαναν περισσότερα ηλεκτροσόκ.

Ο τότε σύντροφός της, Τζακ Μεριβάλ, δεν την ακολούθησε. Προτίμησε να μείνει πίσω στη Νέα Υόρκη.

«Θα έρθεις μαζί μου;» τον ρώτησε πριν πιάσει το ηρεμιστικό.

«’Οχι. Δεν αξίζει τον κόπο να πληρώσεις δύο αεροπορικά εισιτήρια», της είπε.

«Η Λι δεν θα ξεχνούσε ποτέ την απάντηση του, δεν θα λησμονούσε ότι την εγκατέλειψε στα χειρότερα της ακριβώς όπως είχε κάνει ο Ολιβιέ στο άσυλο, δέκα χρόνια νωρίτερα» σημειώνει.

Τον Μάιο του 1967, η εύθραυστη και ταλαιπωτημένη Λι έπαθε φυματίωση, ενώ έκανε πρόβα με τον Μάικλ Ρέντγκρεϊβ για να εμφανιστεί στη θεατρική παράσταση του Έντουαρντ Άλμπι, Ευαίσθητη ισορροπία (A Delicate Balance).

Μετά από αρκετές εβδομάδες ξεκούρασης, φάνηκε να ανακάμπτει. Τη νύχτα της 7ης Ιουλίου 1967, ο Μέριβεϊλ την άφησε, ως συνήθως, να πραγματοποιήσει την εμφάνισή της στο θέατρο και επέστρεψε στο σπίτι γύρω στα μεσάνυχτα, όπου τη βρήκε κοιμισμένη.

Περίπου τριάντα λεπτά αργότερα, επέστρεψε στην κρεβατοκάμαρα και βρήκε το σώμα της να κείτεται στο πάτωμα. Είχε σηκωθεί και είχε προσπαθήσει να περπατήσει μέχρι το μπάνιο και κατέρρευσε, καθώς οι πνεύμονες της ήταν γεμάτοι με υγρό.

Ήταν 53 ετών.

Το βιβλίο Where Madness Lies: The Double Life of Vivien Leigh της Lyndsy Spence κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Pegasus Books

ΠΗΓΗ

Ακολουθήστε το simpleradio.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις