H πτώση του Τείχους του Βερολίνου: Το πριν και το μετά, μέσα από 10+1 ταινίες

Όταν τον Αύγουστο του 1961 το Βερολίνο χωρίστηκε σε Ανατολικό και Δυτικό, γυριζόταν στην πόλη η αμερικανική κωμωδία «One, Two, Three» του Μπίλι Γουάιλντερ, όπου μια νεαρή Αμερικανίδα ερωτεύεται έναν Ανατολικογερμανό και σοκάρει τους αντικομμουνιστές γονείς της. Η παραγωγή αναγκάστηκε να μετακομίσει στο Μόναχο, όμως τα επόμενα χρόνια το Τείχος του Βερολίνου θα πρωταγωνιστούσε σε δεκάδες ταινίες.

Σήμερα, που συμπληρώνονται 36 χρόνια από την πτώση του, ανατρέχουμε σε 10+1 από αυτές τις ταινίες, με την παλαιότερη να έχει γυριστεί το 1962, λίγο μετά την ανέγερση του Τείχους και την πιο πρόσφατη το 2017 – και μάλιστα διαδραματίζεται τις μέρες πριν αυτό γκρεμιστεί.

1. Escape from East Berlin (1962)

Η πρώτη ταινία μυθοπλασίας με θέμα το Τείχος του Βερολίνου έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 1962 και αφορά ένα γεγονός που συνέβη την ίδιας χρονιά. Πρόκειται για μια απόδραση που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιανουαρίου, μέσω τούνελ από το υπόγειο ενός σπιτιού. Στην αμερικανο-δυτικογερμανική παραγωγή που σκηνοθέτησε ο Ρόμπερτ Σιόντμακ, πρωταγωνιστεί ο Αμερικανός Ντον Μάρεϊ μαζί με Γερμανούς ηθοποιούς. Για τα γυρίσματα η παραγωγή έστησε στο Δυτικό Βερολίνο κάπου 275 μέτρα Τείχους από… πλαστικό, ενώ υπάρχουν πλάνα με αληθινούς φρουρούς της ανατολικής πλευράς να σαρώνουν με προβολείς το έδαφος, ελέγχοντας για παραβάτες.

2. Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο (The Spy Who Came In From The Cold, 1965)

Το μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο» κυκλοφόρησε το 1963 και δύο χρόνια μετά έγινε ταινία από τον Μάρτιν Ριτ, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Ο Βρετανός ηθοποιός υποδύεται έναν πράκτορα της MI6 που λίγο πριν τη συνταξιοδότηση αποστέλλεται στο Ανατολικό Βερολίνο υποδυόμενος τον αποστάτη. Το Τείχος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αρχή και στο τέλος της ταινίας.

3. Αποστολή στο Βερολίνο (Funeral In Berlin, 1966)

Στην πρώτη σκηνή της δεύτερης κατασκοπικής περιπέτειας με τον Μάικλ Κέιν ως Χάρι Πάλμερ, βλέπουμε μία απόδραση από Ανατολικό Βερολίνο με… γερανό πάνω από το Τείχος. Ο Πάλμερ αποστέλλεται στο Βερολίνο για να διευκολύνει την αποστασία του Συνταγματάρχη Στοκ, υπεύθυνου ασφαλείας στο Τείχος.

4. Der Mann auf der Mauer (1982)

«Ο άνθρωπος πάνω στο Τείχος» είναι η μετάφραση του τίτλου αυτής της γερμανικής ταινίας, μιας τραγικωμωδίας με ήρωα τον Ανατολικογερμανό Κάμπε (Marius Müller-Westernhagen) που πέρασε 15 φορές το Τείχος χωρίς να μπορεί να νιώσει σπίτι του ούτε την ανατολική ούτε τη δυτική πλευρά.

5. Τα φτερά του έρωτα (Wings of Desire / Der Himmel über Berlin, 1987)

Στο Βερολίνο του 1987, δύο χρόνια πριν από την πτώση του Τείχους, δύο άγγελοι παρατηρούν την πόλη και τους ανθρώπους της, περνώντας μέσα από τοίχους αλλά και από το Τείχος. Γεμάτη ποιητικές ασπρόμαυρες και έγχρωμες εικόνες, η ταινία του Βιμ Βέντερς είναι γεμάτη από πλάνα όπου ο πρωταγωνιστής Μπρούνο Γκανζ περπατάει δίπλα στο Τείχος, με την πλατεία Ποτσντάμερ, σήμερα γεμάτη ουρανοξύστες, να είναι τότε μια αστική έρημος…

6. Sonnenallee (1999)

Μετά την πτώση του Τείχους, ο γερμανικός κινηματογράφος επιχείρησε να κλείσει το τραύμα όλων αυτών των χρόνων μέσω του γέλιου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κωμωδία «Sonnenalle», η οποία δανείζεται τον τίτλο της από έναν μικρό δρόμο που το Τείχος του Βερολίνου έκοβε κάθετα. Το μικρότερο, νότιο τμήμα του ήταν στην ανατολική πλευρά, και η ταινία παρακολουθεί μια παρέα νέων που ζούσε εκεί το 1973.

7. Der Tunnel (2001)

Εμπνευσμένη από αληθινή ιστορία, αυτή η γερμανική ταινία εκτυλίσσεται το 1961, λίγο μετά την ανέγερση του Τείχους, και αφηγείται την ιστορία ενός Ανατολικογερμανού πρωταθλητή κολύμβησης που αποστατεί στο Δυτικό Βερολίνο αφήνοντας πίσω την οικογένειά του. Μαζί με φίλους που έχουν αγαπημένους στην άλλη πλευρά, ξεκινούν να σκάβουν ένα τούνελ για να τους φέρουν κοντά τους.

8. Good Βye Lenin! (2003)

Σε αυτή τη γνωστή επιτυχία, το Τείχος πρωταγωνιστεί μέσω της πτώσης του. Περιγράφει τη ζωή στην Ανατολική Γερμανία μέσα από την ιστορία ενός νεαρού (Ντάνιελ Μπρουλ) που η μητέρα του πέφτει σε κώμα για οκτώ μήνες, διάστημα στο οποίο το Τείχος γκρεμίζεται. Όταν συνέρχεται οι γιατροί του λένε ότι η υγεία της κινδυνεύει από έντονες συγκινήσεις, γι’ αυτό κι εκείνος μαζί με τους φίλους του στήνει μια ολόκληρη απάτη για να μη μάθει η μητέρα του ότι ο κόσμος έχει αλλάξει.

9. Η Γέφυρα των Κατασκόπων (Bridge of Spies, 2015)

Η ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ θυμίζει έντονα τα κατασκοπικά θρίλερ της δεκαετίας του ’60 και τοποθετείται χρονικά το 1961, με τον δικηγόρο Τομ Χανκς να πηγαίνει στο Βερολίνο για να επιβλέψει την ανταλλαγή αιχμαλώτων στη γέφυρα Γκλιένικε, γνωστή ως Γέφυρα των Κατασκόπων. Από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές με το Τείχος είναι η παραπάνω, όπου ο Χανκς παρακολουθεί από το τρένο μια αποτυχημένη απόπειρα απόδρασης.

10. Κωδικό Όνομα U.N.C.L.E. (The Man From U.N.C.L.E., 2015)

Η αρχή της κατασκοπικής περιπέτειας του Γκάι Ρίτσι είναι τοποθετημένη στο Βερολίνο, όπου ο πράκτορας της CIA Χένρι Κάβιλ και η Αλίσια Βικάντερ δραπετεύουν στη δυτική πλευρά ύστερα από ένα εντυπωσιακό κυνηγητό με αυτοκίνητα, κάνοντας… zip line πάνω από το Τείχος. Μπορείτε να δείτε αποσπάσματα από τις συγκεκριμένες σκηνές στο παραπάνω τρέιλερ.

10+1. Atomic Blonde (2017)

Σε αυτή τη θεαματική μεταφορά του γκράφικ νόβελ «The Coldest City» (2012) το Τείχος του Βερολίνου είναι ο βασικός πρωταγωνιστής μετά τη Σαρλίζ Θερόν και τον Τζέιμς Μάκαβοϊ. Η ταινία τοποθετείται χρονικά στις τελευταίες μέρες πριν από την πτώση του, και το Τείχος είναι στο φόντο κάθε προσπάθειας που καταβάλουν οι δύο ηθοποιοί ως πράκτορες της MI6 που προσπαθούν να εντοπίσουν μία χαμένη λίστα με τα ονόματα όλων των διπλών πρακτόρων.