Bookreads: Ο Κέβιν Μπάρι και ένας ερωτικός μύθος στην Άγρια Δύση με ιρλανδική ψυχή

Ο Κέβιν Μπάρι επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει το παράλογο με το λυρικό, τον ρομαντισμό με την παρακμή και την Άγρια Δύση με την ιρλανδική ιδιοσυγκρασία. Το «Η Καρδιά το Καταχείμωνο» μάς μεταφέρει στο Μπούτ της Μοντάνα στα τέλη του 19ου αιώνα, όπου ένας παρακμιακός Ιρλανδός, ο Τομ Ρουρκ, παλεύει να επιβιώσει στη σκόνη και τη μοναξιά ενός κόσμου που δεν του χαρίστηκε ποτέ.

Ο Τομ Ρουρκ δουλεύει περιστασιακά ως βοηθός φωτογράφου και γράφει επιστολές για άνδρες που αναζητούν νύφες από τα ανατολικά. Τον υπόλοιπο καιρό παραδίδεται στις καταχρήσεις – με κύρια συντροφιά το όπιο, την αλητεία και μια ψευδαίσθηση καλλιτεχνικής αποστασιοποίησης.

Η πλοκή ξεκινά όταν στη ζωή του εισβάλλουν δύο απροσδόκητα πρόσωπα: ένα παλομίνο άλογο με λαμπερό τρίχωμα και νευρικό βλέμμα, και η Πόλι Γκιλέσπι, μια γυναίκα που έφτασε από μακριά ως σύζυγος κατά παραγγελία. Η στιγμή που τα μάτια τους συναντιούνται μπροστά στον φακό σηματοδοτεί την αρχή μιας παθιασμένης φυγής: εκείνη εγκαταλείπει τον θρησκόληπτο άντρα της, και οι δυο τους δραπετεύουν με το άλογο και ένα σακί γεμάτο κλεμμένα δολάρια, με προορισμό το Σαν Φρανσίσκο.

Το ύφος του Κέβιν Μπάρι είναι αφοπλιστικό: σύντομες φράσεις, γεμάτες ένταση και ποίηση, εναλλάσσονται με απολαυστικές δόσεις σουρεαλιστικού χιούμορ. Η γλώσσα του θυμίζει παραλήρημα που γίνεται λογοτεχνία – με προτάσεις που καταγράφουν την απόγνωση, την ομορφιά, την ειρωνεία, ακόμα και το παράλογο της ζωής.

Μέσα από την αφήγηση περνούν χαρακτήρες-καρικατούρες, όπως ο φωτογράφος Λόνεγκαν Κρέιν με τις παράξενες θεωρίες του περί «υπονοούμενων» στις πόζες, ο ερημίτης Ντινγκ Ντονγκ, που εγκατέλειψε την κοινωνία γιατί «τρελάθηκε από την αϋπνία», και ένας ιερέας που βαφτίζει, παντρεύει και εξορκίζει ταυτόχρονα, κάνοντάς τους να πιουν τεκίλα για να ξεφορτωθούν «δαίμονες του εντέρου».

Ακόμα και το άλογο αποκτά σχεδόν ανθρώπινη υπόσταση: είναι μελαγχολικό, πεισματάρικο και, κατά κάποιον τρόπο, δεμένο με τον Τομ. Όμως, την καρδιά της ιστορίας κατέχουν ο ίδιος και η Πόλι – δύο πλάσματα τσακισμένα από το παρελθόν, χωρίς δεξιότητες, χωρίς ελπίδα, με μόνο τους εφόδιο μια αγάπη τόσο έντονη που μοιάζει με παραίσθηση. Δεν ξέρουν να ιππεύουν, δεν έχουν σχέδιο, δεν ξεχωρίζουν από το πλήθος – κι όμως, μαζί γίνονται κάτι όμορφο, κάτι τραγικά αληθινό.

Ο Μπάρι δεν γράφει απλώς μια ιστορία αγάπης. Συνθέτει έναν ύμνο στην αποτυχία, μια κωμωδία με τραγική βάση, μια Δύση με ιρλανδική καρδιά. Η πρόζα του είναι γεμάτη νευρική ενέργεια και γλωσσική φαντασία.

Μπορεί κανείς να σταθεί στις κάποιες υπερβολές της πλοκής – στους ελαφρώς στερεοτυπικούς κακούς ή στο βιαστικό φινάλε – αλλά η αφηγηματική δύναμη υπερκαλύπτει κάθε ψεγάδι. Το βιβλίο αυτό δεν χρειάζεται τέλεια δομή για να αγγίξει βαθιά τον αναγνώστη.

Η «Η Καρδιά το Καταχείμωνο» έρχεται σε μία εξαιρετική μετάφραση από τις εκδόσεις Γεννήτρια και είναι ένα από εκείνα τα έργα που μένουν στο μυαλό για το ύφος τους, για τη συναισθηματική τους αλήθεια, για το χιούμορ τους. Είναι ένα δυτικό μυθιστόρημα με ψυχή καθαρά λογοτεχνική – και, πάνω απ’ όλα, ανθρώπινη.