Αποκρυπτογράφηση του «Ανθρώπου Δράκου»: Μια γέφυρα με τους χαμένους συγγενείς μας

Επιστημονική τομή έρχεται να ρίξει φως σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ανθρώπινης εξέλιξης. Το κρανίο που βρέθηκε στον πάτο ενός πηγαδιού στην πόλη Χαρμπίν της βορειοανατολικής Κίνας το 2018 —γνωστός ως «Άνθρωπος Δράκος» (Dragon Man)— φαίνεται πως ανήκει τελικά σε έναν εκπρόσωπο των μυστηριωδών Ντενίσοβανς (Denisovans), σύμφωνα με νέα γενετικά ευρήματα που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα.

Η ομάδα των επιστημόνων, υπό την καθοδήγηση της Τσιαομέι Φου, καθηγήτριας στο Ινστιτούτο Παλαιοντολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στο Πεκίνο, κατόρθωσε μετά από επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες να εξαγάγει γενετικό υλικό από τον σπάνιο αυτό απολιθωμένο θησαυρό. Η ανάλυση του μιτοχονδριακού DNA —αν και λιγότερο πλήρης σε σχέση με το πυρηνικό DNA— αποκάλυψε γενετική συγγένεια με τους Ντενίσοβανς, ένα παρακλάδι αρχαίων ανθρώπων που μέχρι σήμερα ήταν κυρίως γνωστό από μικροσκοπικά θραύσματα οστών και δοντιών.

Ποιοι ήταν οι Ντενίσοβανς;

Η ομάδα των Ντενίσοβανς εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2010, όταν ερευνητές —μεταξύ αυτών και η ίδια η Φου— ανέλυσαν αρχαίο DNA από ένα μικρό οστό δαχτύλου που βρέθηκε στο Σπήλαιο Ντενίσοβα στα Όρη Αλτάι της Ρωσίας. Έκτοτε, λίγα ήταν γνωστά για τη μορφή ή την εξωτερική εμφάνιση αυτής της ανθρώπινης ομάδας. Δεν είχε βρεθεί μέχρι τώρα πλήρες κρανίο ή σκελετός που να επιτρέπει την ανακατασκευή της φυσιογνωμίας των Ντενίσοβανς.

Το κρανίο του «Ανθρώπου Δράκου» φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα.

Από τον πάτο ενός πηγαδιού στην επιστημονική αθανασία
Η ιστορία του ευρήματος είναι σχεδόν μυθιστορηματική. Το 1933, ένας εργάτης που δούλευε στην κατασκευή γέφυρας στον ποταμό Σονγκχούα, βρήκε το κρανίο και το έκρυψε σε ένα πηγάδι για να το προστατεύσει. Ποτέ δεν το ανέσυρε. Δεκαετίες αργότερα, λίγο πριν τον θάνατό του, η οικογένειά του αποκάλυψε το μυστικό και παρέδωσε το εύρημα στο Πανεπιστήμιο Γεωεπιστημών της Χεμπέι. Το 2021, οι πρώτες επιστημονικές αναλύσεις έδειξαν πως το κρανίο είχε ηλικία τουλάχιστον 146.000 ετών.

Οι ερευνητές το είχαν βαφτίσει Homo longi, από την επαρχία Χεϊλονγκτζιάνγκ («Μαύρος Δράκος»), όπου βρέθηκε.

Γενετικό παζλ και νέα στοιχεία

Η εξαγωγή DNA από τέτοια αρχαία ευρήματα θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη. Η ομάδα της Φου χρησιμοποίησε δείγματα από την οδοντική πέτρα —ένα είδος ασβεστοποιημένου μικροβιακού υλικού στα δόντια— και κατόρθωσε να ανακτήσει μιτοχονδριακό DNA που ταυτίστηκε με το γνωστό γονιδίωμα των Ντενίσοβανς. Συμπληρωματικά, οι ερευνητές ανέλυσαν και πρωτεϊνικά ίχνη από το πυκνό οστό του κρανίου, που ενίσχυσαν τη σύνδεση του «Ανθρώπου Δράκου» με τους Ντενίσοβανς.

Ο Κρις Στρίγκερ, κορυφαίος ανθρωπολόγος από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, δήλωσε ότι «πρόκειται πιθανώς για το πιο πλήρες απολίθωμα Ντενίσοβαν που έχουμε μέχρι σήμερα».

Προς την επίσημη αναγνώριση

Η επιστημονική κοινότητα συζητά ήδη εάν η ονομασία Homo longi θα πρέπει να καθιερωθεί ως το επίσημο είδος των Ντενίσοβανς. Παρά την πιθανή καθιέρωση της επιστημονικής ονομασίας, το όνομα «Ντενίσοβαν» πιθανότατα θα παραμείνει σε καθημερινή χρήση, όπως συμβαίνει με τον «Νεάντερταλ» (Homo neanderthalensis).

Το μέλλον της παλαιοανθρωπολογίας

Η σύνδεση του κρανίου του «Ανθρώπου Δράκου» με τους Ντενίσοβανς ανοίγει νέους δρόμους στην ταξινόμηση άλλων απολιθωμάτων και στην κατανόηση της εξελικτικής ιστορίας του είδους μας. Πολλοί άνθρωποι σήμερα φέρουν γονίδια από την επιμειξία με Νεάντερταλ και Ντενίσοβανς. Έτσι, κάθε νέο εύρημα δεν φωτίζει μόνο το παρελθόν, αλλά και εμάς τους ίδιους.

Όπως καταλήγει ο ΜακΡέι:

«Οι Ντενίσοβανς παραμένουν τα μυστηριώδη ξαδέρφια μας — απλώς τώρα λίγο λιγότερο μυστηριώδεις από πριν».

‘Dragon Man’ DNA revelation puts a face to a mysterious group of ancient humans